شناسايي و اندازه‌گيري شاخص عدالت و كارايي در نظام بانكي؛ موردمطالعه: بانك توسعه صادرات ايران، استان اصفهان

Recognition and Evaluation Criteria of Justice and Efficiency in Banking; study: Export Development Bank of Iran (Esfahan)

بانكداري بدون ربا گام نخست از بانكداري اسلامي است و نياز است تا براي تحقق كامل نظام بانكي اسلامي به مؤلفه‌هايي همچون عدالت نيز توجه گردد. بانك توسعه صادرات نهادي است كه هدف كلان آن، توسعه صادرات غيرنفتي است؛ با توجه به اهميتي كه اين بانك در كل اقتصاد دارد بر آن شديم تا ارزيابي خود از شاخص‌هاي عدالت اقتصادي اين نهاد را داشته باشيم و يكي از شاخص‌ها را تبيين و معرفي نماييم. در بررسي عدالت اقتصادي توجه به حق مال و حق بايسته آن ضروري است، بر اين اساس قابليت و پتانسيل هر منطقه در توجه به عدالت اقتصادي اهميت دارد و اين حق بايد ايفا گردد. لذا شناسايي مزيت‌هاي صادراتي مناطق و سياست‌گذاري بانك براي حمايت از آن يكي از مواردي است كه بايد موردتوجه بانك توسعه صادرات قرار گيرد و قوام مناطق را حفظ كند و آن را شكوفا كند. به‌عنوان نمونه استان اصفهان را موردبررسي قرار داديم و با مصاحبه تلفني و پرسشنامه از فعالان صادراتي استان و مشتريان بانك ارزيابي خود از اين شاخص‌ را انجام داديم. بر اساس تجربه و دانش فعالان بازار و مشتريان بانك در حوزه صادرات غيرنفتي به تحليل داده‌ها با استفاده از معادلات ساختاري پرداختيم و ميزان تأثير هركدام از بخش‌هاي اقتصادي در ارتباط با قابليت‌هاي استان مشخص گرديد و در نهايت چالش‌هاي بانك را نشان داديم.‌ با توجه به معيار معرفي‌شده در تحقيق به ترتيب بخش صنعت و معدن،‌ شيميايي و پتروشيمي، خدمات و سپس كشاورزي شايسته توجه بانك توسعه صادرات در تسهيلات دهي مي‌باشند و اولويت زيربخش‌هاي اين بخش‌هاي اقتصادي نيز در اين تحقيق مشخص گرديده‌اند و بر اساس ضرايب از بزرگ به كوچك ميزان تأثيرگذاري در شاخص بيان شده است تا بتوان بر اساس معيار معرفي‌شده در تحقيق، عدالت و كارايي را امتيازدهي كنيم.

Usury free banking is the first step of Islamic banking and it is necessary to fully realize the Islamic banking components such as justice. The main purpose of Export Development Bank of Iran is to develop non oil exports. Because of the importance of this purpose, we present an assessment criteria of justice in this bank based on theoretical basis of justice we investigate one index. In our survey about the economic justice the observation of HaghAl Mal is necessary, therefore based on this principle the identification of export advantages of different areas of the country and the policy of the bank for supporting are some important factor for sustainability and development of different areas. As a case we studied Esfahan province and by telephone and questionnaire among the bank customers of Esfahan branch we evaluate these factors. We collected the data based on the experience and knowledge of export practitioners. Then by structural equation and LISREL software we determined the impact of each economic sector on export advantages.