بررسي عملكرد سيستم آبياري باراني ارابه اي (قرقره اي يا گان) اجرا شده در مزرعه عصمتيه قم

يكي از اهداف اصلي آبياري باراني توزيع يكنواخت آب در مزرعه است تا حتي الامكان با تامين نياز آبي گياه از اتلاف آن جلوگيري شود.سيستم آبياري ارابه اي نوعي از آبياري باراني دائماً متحرك است كه مزرعه را به صورت نواري آبياري مي­كند. مزرعه عصمتيه يكي از اراضي موقوفه آستان مقدس حضرت فاطمه المعصومه­(سلام الله عليها) است كه در آن سيستم آبياري باراني ارابه اي اجرا شده است. دستگاه آبياري موجود مدل 85-290TX با قطر لوله پلي اتيلن ۸۵ ميلي­متر و طول لوله ۲۹۰ متر و آبپاش مورد استفاده در اين دستگاه مدل BIG GUN-SR 150ساخت شركت NELSON با اندازه نازل 8/17 ميلي متر مي ياشد. براي بررسي عملكرد سيستم آبياري موجود در اين مزرعه، در تابستان سال 1392 تحقيقي در دو حالت ارابه ثابت با سه تكرار و ارابه متحرك با چهار تكرار انجام گرفت. بدين منظور ضريب يكنواختيو يكنواختي توزيع، كفايت آبياري، راندمان كاربرد آب در ربع پايين، راندمان كاربرد آب و تبخير و بادبردگي مورد بررسي قرار گرفت. نتايج اين بررسي نشان داد كه در حالت ارابه ثابت نيمرخ عمق پاشش آب، عمق آب رسيده به زمين تا فاصله اي 10 متري از مركز ارابه كاهش مي يابد، در فاصله بين 10 تا 20 متري از ارابه مقدار آب رسيده به سطح زمين سير صعودي دارد و در فاصله 20 تا 30 متري بيشترين حجم آب به سطح زمين را دارد،متوسط ضريب يكنواختي در حالت ارابه ثابت 61 درصد و متوسط يكنواختي توزيع در اين حالت 8/44 درصد مي باشد. ميانگين عمق آب رسيده به زمين 1/10 ميلي متر و متوسط درصد تبخير و بادبردگي به روش تريمر 4/1 درصد به دست آمد. در حالت ارابه متحرك اختلاف بين تلفات بادبردگي در سمت راست و چپ ارابه نماينگر تاثير باد بر روي پراكنش آب بر روي زمين مي باشد. بر اين اساس كه هرچه اثر باد بر روي پراكندگي بيشتر بوده تلفات بادبردگي بيشتر بوده است. متوسط تلفات تبخير و بادبردگي به روش تريمر در حالت ارابه ثابت 6/1 درصد و در حالت ارابه متحرك 5/2 درصد مي باشد. ميانگين ضريب يكنواختي آب 1/65 درصد و ميانگين يكنواختي توزيع 3/48 درصد به دست آمدكه نشان مي دهد ضريب يكنواختي آب در مزرعه عصمتيه مناسب است، ميانگين يكنواختي توزيع در مزرعه عصمتيه قابل قبول نخواهد بود و بيانگر توزيع نامناسب آب در سطح مزرعه است. متوسط كفايت آبياري 7/66 درصد محاسبه گرديد. ميانگين راندمان واقعي كاربرد آب در ربع پايين 7/24 درصد و راندمان كاربرد 8/48 درصد به دست آمد.