نگرشي تاريخي ـ تحليلي به‌ مرجّحيت مخالفت با عامّه در متون فقه اماميه و تأمّلاتي در آن

The Historic Analytic Regard to be Preferring of Disagreement with Sunni's in Texts of Shiite`s Jurisprudence and the Reflections on It.

نوشتار پيش رو با رويكرد تاريخي ـ تحليلي و با هدف طرح روايتي جامع از پيشينه و روند به‌كارگيري مخالفت با عامّه به عنوان مرجّح باب تعارض اخبار نوشته شده است در اين اثر تلاش شده تا با واكاويدن سير تاريخي موضوع، در خلال بررسي نوشته‌هاي بر جاي مانده از فقه اماميه، از زمان نخستين كاربردها تا عصر حاضر، موقعيت آن نشان داده شود. درنگ در رويكردهاي متفاوت پديدآمده در مرجّحيت مخالفت با عامّه، شرايط و چگونگي إعمال آن در ميان فقها و نيز فراز و فرودهاي پديدارشده در گذر تاريخ، نتايج تأمّل‌برانگيزي را به بار نشانده است كه از جمله مي‎توان به اذعان به وجود رويكردهاي سلبي و ايجابي نسبت به اصل موضوع، تغيير يافتن ادبيات موضوع پس از چند قرن، گزينش معيار تقيه در اخذ به اين مرجّح و ادعاي برقراري تلازم ميان تقيه و مخالفت با عامّه از منظر اكثر فقها اشاره كرد. ضمن اين‌كه اين مقاله، شماري از آسيب‎هاي ناشي از تحليل غلط و درك نامناسب از حقيقت مخالفت با عامّه و شروط به‌كارگيري آن را نيز بررسي كرده است.

The present paper has written with historical analytic approach and with goal of showing general narrative from history and procedure of utilization of disagreement with sunni`s as opposition of traditions’ preferring attribute; and has endeavored during it until be displayed its situation with analyzing of object`s historical process through study remnant records from shiite`s jurisprudence as long as initial usages until nowadays.Hesitation in different approaches that emerged in be preferring attribute of disagreement with sunni's, conditions and quality of its using among Jurists too ups and downs that appeared in Pass of history, brought the notable results that among them can be mentioned to acknowledging the existence of negative and positive approaches to origin of object, the alteration that occurred in object`s literature after several century, the selection of reservation`s criterion in usage of this preferring attribute and postulate of establishment of concomitance between reservation and disagreement with sunni's from the majority of jurists. Whilst this article has considered some of flaws originated from erroneous analysis and inappropriate percipience from principle of disagreement with sunni`s and conditions of its utilization.