حق دادخواهي و مصونيت قضايي دولت ها: رأي ديوان بين المللي دادگستري در اختلاف آلمان و ايتاليا

al Remedies and Judicial Immunity of States: The International Court of Justice Jurisprudence

تعارض حقوق دولت ها به عنوان تابعان اصيل حقوق بين الملل از يك طرف و حقوق افراد به عنوان تابعان عاريتي اين نظام از طرف ديگر يكي از موضوعات قرن 21مي باشد. طي ساليان اخير با اتخاذ نوعي رويكرد انساني، استدلال شده است كه وفق حقوق بين الملل عام معاصر، چنانچه دعواي مطرح شده نزد يك دادگاه ملي با يك جرم استثنايي و شديد مرتبط باشد، دولت و مقام دولتي خارجي نمي تواند به مصونيت خود استناد ورزد. اين استدلال با موافقان و مخالفاني در سطوح ملي و بين المللي رو به رو بوده است. اختلاف آلمان و ايتاليا راجع به دعاوي شهروندان ايتاليايي به دليل جنايات آلمان طي جنگ جهاني دوم، زمينه ي قضايي در خصوص اين موضوع را فراهم ساخت. در اين مقاله تلاش شده است تا ضمن دسته بندي ابعاد مختلف حقوقي موضوع، رأي ديوان مورد تجزيه و تحليل قرار گيرد. ارزيابي رأي ديوان نشانگر آن است كه ديوان بين المللي دادگستري به عنوان عالي ترين مرجع قضايي جهان، از ميان منطق حقوقي و رويه ي حقوقي جانب مورد دوم را گرفته و با رد laquo آموزه هاي حقوقي raquo ناظر بر اصل مصونيت دولت ها در پرونده هاي مرتبط با حقوق بشر و حقوق بشردوستانه با بهره گيري از عملكرد دولتي تأكيد ورزيده است. رأي ديوان جداي از درستي و نادرستي اخلاقي، منبع ارزشمندي براي نظم حقوقي بين المللي و ثبات در روابط بين الدولي به شمار مي آيد.

The conflict between the rights of States as the primary subjects of international law on the one hand and the rights of individuals as the subsidiary subjects of this legal corpus on the other hand is crystallized in the twenty-first century. Among others, the conflict between the right of individuals to have access to judicial remedies and States immunity from national judicial jurisdiction is noteworthy. In the recent years, having a humanitarian approach in mind, it has been argued that according to general international law, States or governmental officials cannot invoke to immunity, if and when the subject matter of a case is related to an exceptional and grave crimes. This argument has supported or disapproved both at the national and international level. The dispute between Germany and Italy arising from Italians claims related to crimes committed during the second world war, has provided the opportunity for judicial pronouncement on such an argument. This article through categorizing different issues is analyzing the judgment of the International Court of Justice. A review of the judgment indicates that the Court as the highest judicial body has based its judgment on State practice rather than judicial logics. The Court by rejecting the legal doctrines, taking into account the State practice has confirmed the State immunity in cases related to Human Rights or Humanitarian Law. Putting aside the moral evaluations, the Courts judgment is a precious asset for the international legal order and the stability in international relations.