تحول در نظام حقوقي حمايت از كودكان بدون سرپرست

فرزندخواندگي يكي از نهادهاي حقوقي است كه به موجب آن رابطه ي حقوقي بين زوجين سرپرست يا سرپرست منحصر با فرزندخوانده ايجاد مي شود. اين امر سابقه نسبتا طولاني در تاريخ زندگي بشر دارد، در زمان جاهليت نيز مرسوم بوده و فرزندخوانده از تمام حقوق و تكاليف فرزند واقعي برخوردار بوده است. تا اينكه با نزول آيات 4 و 5 سوره احزاب فرزندخواندگي به معنايي كه در زمان جاهليت وجود داشت نسخ گرديد، اما اصل فرزندخواندگي مورد تاييد اسلام مي باشد. در ايران قانون حمايت از كودكان بدون سرپرست در سال 1353 تصويب شد و اين قانون در سال 1392 با عنوان قانون حمايت از كودكان و نوجوانان بي سرپرست و بد سرپرست اصلاح و قانون سابق لغو گرديد. مطابق اين قانون، خانواده هاي فاقد فرزند يا دختران و زنان مجرد بالاي سي سال مي توانند كودكان يا نوجوانان بي سرپرستي و بدسرپرست كه شرايط مقرر در اين قانون را دارا مي باشند سرپرستي نمايند. بعد از صدور حكم سرپرستي برخي از حقوق و تكاليف اولاد و والدين، مانند حضانت و نفقه در رابطه بين آنها جاري مي شود. اما از حقوق ديگري از جمله ارث محروم مي باشند كه با توجه به مفاد ماده 14 قانون مذكور اين مشكل چاره انديشي شده است. درج حكم فرزندخواندگي در شناسنامه فرزندخوانده و سرپرست با توجه به ماده 22 قانون فوق الذكر و جواز ازدواج سرپرست با فرزندخوانده كه در تبصره ماده 26 همين قانون بيان شده است، از جمله نواقص و معضلات قانون مذكور مي باشد كه با هدف اصلي اين قانون كه در ماده 1، تامين نيازهاي مادي و معنوي كودكان و نوجوانان مي باشد در تعارض است.