بررسي نيازهاي فرهنگي واجتماعي و اقتصادي و رفاهي و ساختارِ شهري اعضاي كانون سالمندان شهر تهران

Study of Social, Cultural, Economic, Well-Being, and Urban Structure Needs of Tehran Seniors Association Members

اهداف هدف از این مطالعه شناسایی نیازهای فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی، رفاهی و ساختار ِشهری اعضای كانون سالمندان شهر تهران و شناخت وضعیت فعلی آنها در 8 حیطه با رویكرد به پروژه سازمان جهانی بهداشت در مورد شاخص‌های شهر دوستدار سالمند است. مواد و روش ها در پژوهش توصیفی-استنباطی، 400 سالمند ساكن شهر تهران و عضو كانون سالمندان (276 نفر زن و 124 نفر مرد با میانگین سنی 63 سال) با روش نمونه‌گیری تصادفی در پژوهش شركت كردند. داده‌ها با پرسشنامه مشتمل بر دو بخش توصیفی و استنباطی جمع‌آوری شد. بخش توصیفی خود به دو بخش ویژگی‌های دموگرافیك (شامل 12 سؤال) و نیازهای سالمندان در 8 حیطه و 75 شاخص تقسیم شد. شاخص‌ها در بازه نمره 5-1 مورد ارزیابی قرار گرفتند و تجزیه و تحلیل داده‌ها با نرم‌افزار SPSS انجام شد. یافته ها در حیطه بناها و فضاهای باز بیشترین نمره به «تمیزی محوطه‌های عمومی» و كمترین نمره به «ارائه خدمات ویژه در فروشگاه‌ها و بانك‌ها» (با نمره میانگین 50/2 و 65/1)، در حیطه حمل‌و‌نقل بیشترین نمره به «مناسب‌بودن محل نصب چراغ‌های راهنمایی در تقاطع‌ها» و كمترین نمره به «حمل‌ونقل ویژه سالمندان» (با نمره میانگین 03/3 و 58/1)، در حیطه مسكن بیشترین نمره به «مناسب‌بودن طراحی داخلی خانه‌ها» و كمترین نمره به «مسكن ارزان‌قیمت و به تعداد كافی» (با نمره میانگین 93/1 و 51/1)، در حیطه مشاركت اجتماعی بیشترین نمره به «زمان مناسب برگزاری مناسبت‌های ویژه سالمندان» و كمترین نمره به «امداد به سالمندانِ در معرض انزوای اجتماعی» (با نمره میانگین 88/2 و 07/2)، در حیطه تكریم سالمندان و اجتماع‌پذیری اجتماعی بیشترین نمره به «نگاه مثبت به سالمندان در رسانه‌های جمعی» و كمترین نمره به «مشورت با سالمندان درمراكز تجاری برای ارائه خدمات بهتر» (با نمره میانگین 84/2 و 74/1)، در حیطه مشاركت شهروندی و اشتغال بیشترین نمره به «آموزش كاركنان سالمند برای مشاغل بعد از بازنشستگی» و كمترین نمره به «حمایت از فرصت‌های خوداشتغالی برای سالمندان» (با نمره میانگین 87/2 و 75/1)، در حیطه اطلاعات و ارتباطات بیشترین نمره به «امكان برقراری ارتباط كلامی» و كمترین نمره به «دسترسی عمومی و رایگان سالمندان به رایانه و اینترنت» (با نمره میانگین 33/2 و 77/1) و در حیطه حمایت اجتماعی و خدمات سلامت بیشترین نمره به «حمایت و ترغیب خدمات داوطلبانه» و كمترین به «شامل‌بودن هر دو نوع خدمات خانه‌داری و مراقبت‌های بهداشتی در خدمات مراقبتی خانگی» (با نمره میانگین 23/2 و 78/1) اختصاص یافت. نتیجه گیری در حیطه‌های هشت‌گانه، میانگین ارزیابی سالمندان از میزان برخورداری از نیازها كمتر از حد میانگین (11/2) بوده است. با كمی چشم‌پوشی تنها حیطه «مشاركت اجتماعی» به ‌مرز متوسط نزدیك شده و حیطه «مسكن» كمترین نمره را به‌دست آورده است. به‌عبارت دیگر، برخورداری سالمندان از مسكن بیشترین نیاز در بین دیگر نیازها بوده است.

Objectives This article aims to identifying social, cultural, economic, wellbeing, and urban structure needs of Tehran Seniors Association members and recognizing their current conditions in 8 areas with respect to WHO project on an age-friendly city indexes. Methods & Materials Four hundred members of Tehran Seniors Association who lived in Tehran were selected by random sampling method (276 women and 124 men with the mean age of 63 years) to participate in this descriptive-inferential study. Data were collected using a questionnaire, including inferential and descriptive parts. The descriptive part was divided into demographic characteristics with 12 questions and elders’ needs in 8 areas or 75 indexes. Scoring was conducted based on a 1 to 5 scale. Data analysis was performed using SPSS. Results In the area of open spaces and buildings, the highest score belonged to “cleanness of public areas” and the lowest score to “providing special services in stores and banks” (mean scores of 2.50 and 1.65, respectively. Regarding transportation area, the highest score went to “appropriate installment of traffic signs at cross-roads” and the lowest score to “seniors specific transportation” (mean scores of 3.03 and 1.58, respectively). Concerning housing, “suitability of interior design” got the highest score and “affordable and adequate housing” got the lowest one (mean scores of 1.93 and 1.51, respectively). Regarding social participation, “allowance of proper time to seniors special occasions” and “aiding elders at risk of social isolation” (mean scores of 2.88 and 2.07, resectively) got the maximum and minimum scores. Considering respect and socialization, “positive attitude toward elders in mass media” and “looking for elders’ advices on how to serve them better in commercial centers” (mean scores of 2.84 and1.74, respectively) gained the highest and lowest scores, respectively. Concerning citizenship participation and employment, the highest score belonged to “training senior employees for post-retirement jobs” and the lowest scores to “supporting self-employment opportunities for elders” (mean scores of 2.87 and 1.75, respectively). Regarding information and communication, “the feasibility of having oral communication” had the highest score and “free and open access of elders to computer and the Internet” (mean scores of 2.33 and 1.77, respectively) had the lowest score. finally, regarding social support and health services, “supporting and encourAgeing voluntary services” and “inclusion of both housekeeping services and health care in home care services” (mean scores of 2.23 and 1.78, respectively) scored as maximum and minimum.  Conclusion Among the 8 areas, the mean elders’ assessment regarding the extent of their needs was less than the mean value (2.11). With some compromise, “social participation” was the only area that approached mean the value and “Housing” area has got the lowest score. In other words, elders’ need for housing was their main issue as compared to their other demands.