آيا افراد كهنسال از گذر زمان ادراك متفاوتي دارند؟: يك مطالعه مقايسه‌اي از نظر سن و جنس

Different Perceptions of Time Passage among Older People: A Comparative Study in Terms of Age and Gender

اهداف ادراك زمان، مهارت شناختی بنیادی و پیچیده‌ای است كه امكان ادراك زنجیره‌ای از رویدادها و فعالیت‌ها و پیش‌بینی وقوع حوادث در آینده را را فراهم می‌آورد. سرعت گذر زمان تحت‌تأثیر نحوه عملكرد مناطق مختلف مغز و فرایندهای شناختی پایه از جمله توجه و حافظه قرار دارد. با توجه به تغییر كاركردهای مذكور در سنین مختلف هدف اصلی این پژوهش، تعیین تفاوت ادراك زمان در زنان و مردان جوان و كهنسال بود. مواد و روش ها طرح پژوهش حاضر از نوع علّی-مقایسه‌ای بود و جامعه موردمطالعه را كلیه زنان و مردان جوان (30-20 ساله) و كهنسال (70-60 ساله) ساكن شهرهای تبریز و مرند تشكیل می‌دادند. تعداد نمونه اولیه را 64 نفر دربرمی‌گرفت كه در دو گروه 32 نفری (نصف زن و نصف مرد) قرار گرفتند. نمونه‌گیری این پژوهش به‌صورت نمونه‌گیری دردسترس صورت گرفت و در انجام پژوهش از ابزارهای اندازه‌گیری مانند معاینه مختصر وضعیت روانی، آزمون افسردگی بك و تكلیف بازتولید زمان استفاده شد. ابتدا تكلیف بازتولید زمان برای هریك از آزمودنی‌ها به‌صورت انفرادی به اجرا درآمد. اجرای آزمون افسردگی بك و آزمون معاینه مختصر وضعیت روانی به‌دلیل جلوگیری از ایجاد خستگی و تأثیر آن در درك زمان، بعد از اجرای تكلیف رایانه‌ای ادراك زمان صورت گرفت. در تكلیف بازتولید زمانی، تصویر دایره در صفحه‌نمایش رایانه در مدت زمان‌های 400، 500 و 600 میلی‌ثانیه به‌عنوان زمان كوتاه و 1800، 2000 و 2200 میلی‌ثانیه به‌عنوان زمان طولانی ارائه شد. درمجموع، تعداد 80 كوشش (40 كوشش برای بازه زمانی كوتاه و 40 كوشش برای بازه زمانی طولانی) به‌طورمتوالی و تصادفی ارائه شد. پس از ارائه هر محرك، آزمودنی با فشاردادن كلید فاصله صفحه‌كلید رایانه، مدت زمان حضور محرك را بازتولید می‌كرد. داده‌های 30 جوان (15 مرد و 15 زن) و 27 كهنسال (12 مرد و 15 زن) با استفاده از آزمون تحلیل واریانس چندمتغیری (مانوا) مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت. یافته ها نتایج نشان داد كه بین دو گروه سنی (جوان و سالمند) در متغیر ادراك زمان تفاوت معناداری وجود داشت (007/0>P)، به‌طوری‌كه سالمندان در هردو بازه زمانی كوتاه و طولانی بازتولید كوتاه‌تری دارند، اما جوانان بازۀ زمانی كوتاه را طولانی‌تر و بازۀ زمانی طولانی را كوتاه‌تر از مدت زمان حضور محرك بازتولید كردند. این در حالی است كه در متغیر جنسیت بین دو گروه (زن و مرد) تفاوت معناداری وجود نداشت (244/0>P). نتیجه گیری یافته‌های این پژوهش نشان می‌دهد كه سن بر ادراك زمان تأثیر می‌گذارد، به‌نحوی‌كه زمان ادراك‌شده در نزد افراد كهنسال كوتاه‌تر از زمان فیزیكی است. بر مبنای الگوی دروازه توجه در تبیین ادراك زمان، چنانچه منابع توجه كمتری به گذر زمان اختصاص یا ظرفیت حافظه كاهش یابد، برآورد زمان كوتاه‌تر خواهد بود. براساس تغییرات شناختی مربوط به كهنسالی، با افزایش سن توانایی‌های شناختی افراد كهنسال تقلیل می‌یابد. ازآنجاكه شواهد نشان‌دهنده آن است كه پردازش دقیق فواصل زمانی به ظرفیت حافظه و توجه بستگی دارد؛ بنابراین، تغییرات در هریك از فرایندهای شناختی مذكور می‌تواند در تفاوت‌های مربوط به سن در ادراك زمان تأثیرگذار باشد و احتمالاً به‌دلیل همین عوامل، بازتولید زمان در افراد مسن كوتاه‌تر می‌شود.

Objectives The perception of time is a fundamental and complicated cognitive skill, which allows us to perceive a series of events and activities and anticipate some events in the future. The passage of time is influenced by different contributions of the brain regions and basic cognitive processes, especially attention and memory. With regard to changes in the mentioned functions in different ages, this research aimed to determine the differences in time perception between young and older people. Methods & Materials This causal-comparative study included young (20-30 years) and elderly (60-70 years) women and men living in Tabriz and Marand cities, Iran. The study samples were recruited via convenient sampling method and comprised 64 individuals who were assigned to 2 groups: young (n=30; 15 males and 15 females) and elderly subjects (n=27; 12 males and 15 females). The measurements included mini-mental state examination test, Beck depression inventory, and time reproduction task. At first, the time reproduction task was individually performed for each subject. To prevent fatigue and its impact on time perception, Beck depression inventory and mini-mental state examination test were performed after the time reproduction task. In time reproductiontask, a circle was randomly presented in standard durations of 400, 500, and 600 ms, as short time, andstandard durations of 1800, 2000, and 2200 ms, as long time, successively. In total, 80 trials (40 trials for short times and 40 attempts for long times) were randomly and successively presented. Subjects should hold downthe space key to reproduce similar duration to the stimulus that had been previously presented. The data of all the subjects were analyzed by multivariate analyses test. Results Our findings showed significant differences between 2 age groups (young and old) with regard to perception variable (P<0.007) in such a way that the older people had shorter reproduction in both short and long time intervals. However, the young people had longer reproduction in short time intervals and shorter reproduction (the time interval of motive existence) in long time intervals. With regard to gender, no significant difference was found between the women and men (P<0.244). Conclusion Research findings indicate that age affects time perception so that perceived time in the elderly people is shorter than the real physical time. Our findings also showed that if sources pay less attention to the passage of time or the memory capacity declines, the time estimation will be less. Based on cognitive changes in old age, the cognitive abilities of older people were found to decrease with increasing age. As the accurate processing of time intervals relates to memory capacity and attention, the changes in any cognitive process could affect the differences in the perception of time. Probably due to these factors, the reproduction of time in the older people shortens.