نگاهي جامعه‌شناختي به نهادهاي كنترلي (قانون، قدرت، مالكيت و دين) در ادبيات دده قورقود

A Sociological Study of Social Control Institutions in the Dada Qorqud Literature

داستان‌هاي دده قورقود، به مثابه آئينه تمام‌نماي آمال، سجايا و خصايل مردماني از قوم ترك در گذشته‌هاي دور است. به عبارت بهتر، داستان‌هاي دده قورقود، بخشي از ياداشت­هاي تاريخي ـ فرهنگي شاخه­اي از اقوام بزرگ ترك (قبايل اوغوز) محسوب مي­شود كه بررسي ابعاد اجتماعي آنها و كشف مضامين و مفاهيم هنجاري و ارزشي نهفته در آنها به لحاظ جامعه‌شناختي مي­تواند پرتويي بر حيات اجتماعي اقوام ترك و نوع نگرش و سازمان اجتماعي آنها و امور مرتبط با آن افكند. به همين دليل، در مقاله حاضر تلاش مي­شود قدرت، ساختار سياسي و تأثير و نفوذ رهبران فرهمند در مديريت اجتماعي، كيفيت قوانين و مراجع و منابع تدوين آن، ساخت  اقتصادي جامعه و كاركردهاي آن و نيز تأثير دين و باورهاي ديني در استحكام و تداوم سازمان اجتماعي اقوام مورد بررسي تحليل شود.

Dada Qorqud stories are like a mirror that reflect the characteristics and behaviors of Turk tribes in the far past. These stories are part of the cultural historical branch of Turk tribe (Oghoz tribes).An attempt to study social aspects and discovering the normative concepts of these stories can help us to analyze its different aspects from sociological view. Because of this, in this research we try to explore the effects of political structure, role of leaders in social management, quality of laws and their references, their functions and also the role of religious beliefs in stability of social organization.