چالش‏هاي فرهنگي و هويتي جانبازان جنگ تحميلي

Cultural and identity challenges of Janbazan in the Imposed War

با گذشت بيش از دو دهه از پايان جنگ تحميلي، همچنان بار رنج ناشي از جنگ‌زدگي و آسيب‏‏‏ديدگي بر دوش برخي از خانواده‏ها سنگيني مي‏كند. در ميان آسيب‏ديدگان از جنگ، جانبازان به‌عنوان نمادهاي عيني و ماندگار گفتمان ايثار و شهادت، از جايگاه ويژه برخوردارند. جانبازان با مسائل و مشكلات گوناگوني مواجه‌اند كه يكي از مهم‏‏ترين آن‌ها «دغدغۀ هويت جانبازي» و چالش‌هاي مربوط به آن است. پرسش مقاله اين است كه جانبازان در مورد جايگاه و هويت جانبازي خود و تغييرات آن نسبت به گذشته چگونه مي‏انديشند؟ براي ارزيابي و تحليل اين موضوع، با روش كيفي، نظرات تفصيلي 32 نفر از جانبازان 70درصد شهر تهران با مصاحبه‏هاي متمركز گروهي و انفرادي جمع‏آوري و مقايسه شده ‏است. يافته‏ها نشان مي‏دهد كه از منظر جانبازان، ادبيات جانبازي دستخوش تغييرات گرديده و در بسياري از موارد، تقدس و منزلت جانبازي به مجموعه‏اي از تعارفات، گفتارهاي رسانه‌اي و تبليغاتي تقليل يافته است.. در سطح جامعه، الگوهاي رفتاري جديد ناهمخوان با فرهنگ ايثارگري گسترش يافته و تفسير و قرائت‏هاي نوين اما متعارض با گفتمان ايثارگري به‌وجود آمده است. برحسب يافته‏ها، اكنون تحولات در گفتمان ارزشي جانبازي و ايثارگري، به رويكرد عمدتاً مادي و معيشتي منجر شده است، به ميزاني كه در جامعه رويكرد مادي و اقتصادي بر نگرش فرهنگي نسبت‌به جانبازان غلبه يافته است. اين تحول بر دغدغه‌هاي فرهنگي و دامنۀ انفصال و انزواي اجتماعي جانبازان و برخي از اعضاي خانواده، خاصه همسر و فرزندان آنان نيز افزوده است.

After two decades of the end of the Imposing War, still there are many families suffering from a plenty of pains have imposed by the war. Among the victims, Janbazan as objective and perdurable symbols of devotion and martyrdom discourse, have a significant position. Janbazan are faced with a diversity of problems and issues including "the Janbaz identity concern" and the challenges related to it.  The question of this article is that how they think about their Janbaz position and identity and its changes in comparison with the past. To evaluate and analyze this issue, using the qualitative methodology and interview technique, we gathered and compared the detailed comments of 32 Janbaz in Tehran. The findings demonstrate that in their view, Janbaz literature has changed and in many cases, its sanctimony and dignity reduced to a set of compliments and media and propaganda discourse. In the society, new behavior patterns and ways of interpretations have developed which are incongruent with the devotion culture and its discourse. According to the results, nowadays the transformations in Janbaz and devotion value discourse led to a material and subsistence approach to the extent that this economical approach toward Janbazan overcomes the cultural attitude. This transformation has been added to their own and their families cultural concerns and social separation, especially their spouses and children.