برنامه‏هاي توسعه و فضاي شهري در كرمانشاه (1335 تا 1345)

Development Planning and Urban Environment in Kermanshah (1335-1345)

اين مقاله تلاش مي‌كند كه تأثير شرايط اقتصادي‌اجتماعي بر سازمان‌دهي فضايي در شهر كرمانشاه را مورد مطالعه قرار دهد. رويكرد نظري مقاله مبتني‌‌بر نظريات شهري هانري لفور است. داده‌ها ازطريق تكنيك‌هاي مشاهده و بررسي اسناد گردآوري شده‌اند. نتايج پژوهش نشان مي‌دهد كه برنامه‌هاي عمراني سبب گسيختگي فضايي در روابط ديرينۀ شهرـ روستا شده‌اند، موضوعي كه سبب جابه‌جايي جمعيت از روستا به شهر و به‌دنبال آن تغييرات فضايي شگرفي شد. براساس سه‌گانۀ فضايي لفور، بازنمايي فضا مبتني‌بر طراحي شهري «زيباشهر» هاوسمان بود. در اين بُعد، منابع و امكانات و برنامه‌هاي رفاهي به طرزي نابرابر در سطح شهر توزيع شدند؛ به‌نحوي‌كه فضاي شهري به دو بخش مطلوب (جنوب) و نامطلوب (شمال) تفكيك شد و به‌دنبال آن، جدايي‌گزيني اقتصادي شكل گرفت. به‌لحاظ فضاي بازنمايي نيز شهر ازطريق نمادها و استعاره‌ها و نشانه‌ها به دو بخش سنتي/مدرن و فقير/غني تفكيك شد و درنهايت، عمل فضايي افراد در درون اين فضاهاي دوگانه ازطريق مكان‌هايي نظير خيابان/بازار‌ و رستوران/قهوه‌خانه بازتوليد فضاي اجتماعي حاكم بر شهر را ممكن ساخت.

This article attempts to explain the effect of development planning on spatial organization in Kermanshah. It benefits from Lefebvres theory about “urban life”. The data was gathered through observation and revision of documents. Finding reveals that development planning made spatial fragmentation in the old relationship between the urban and the rural areas. It replaced the population from villages to the cities. This replacement made great spatial transformation. Based on Lefebvre triad of space, representation of space was depended on urban design such as "beautiful city" invented by Hausmann. In this aspect welfare programs and resources were distributed unequally across the city. Followed this, Kermanshah was divided into two parts: south and north. From this time, Economic segregation formed. According to representational space, Kermanshah was separated to both traditionalmodern, poorrich areas based on symbols, metaphors and signs. Spatial practice within dual spaces such as streetmarket, restaurantcafe in the city made it possible to reproduce the prevailing social space.