سعادت ذهني به‌مثابه توسعه‌ي انساني

Subjective Well-being as Human Development

علي‌رغم تحقيقات پذيرفته‌شده در زمينه‌ي تاثير فاكتورهاي ژنتيكي و عوامل نورولوژيكي بر سعادت ذهني برخي محققان علوم اجتماعي نشان داده‌اند كه فاكتورهاي اجتماعي در تبيين سعادت ذهني نسبت به فاكتورهاي ژنتيكي و نورولوژيكي نقش موثرتري دارند. از جمله اينگلهارت نشان داده است كه عوامل  اجتماعي و تاريخي تا 80 درصد توان تبيين سعادت ذهني را دارند. در اين مقاله به اين سئوال پاسخ خواهيم داد كه آيا در جامعه‌ي ما فاكتورهاي اجتماعي بر سعادت ذهني موثرند؟ و اگر موثرند تا چه حد توانايي تبيين آن را دارند؟ به اين منظور به‌شيوه‌ي پيمايش و با اجراي طرح ملي ارزش‌هاي اجتماعي و فرهنگي ايرانيان، به بررسي ميزان سعادت ذهني در ايرانيان، مقايسه‌ي آن با ديگر جوامع و هم‌چنين بررسي عوامل اجتماعي موثر بر آن پرداخته‌ايم. نتايج تحقيق نشان مي‌دهد: 1 - ميانگين سعادت ذهني در ايرانيان 65/61 است كه در مقايسه با ديگر جوامع پايين‌تر از كشورهاي پروتستان‌مذهب با سطح بالاي رفاه مادي و توسعه‌ي انساني و بالاتر از كشورهاي كمونيست با سطح پايين رفاه مادي مي‌باشد؛ 2 - عوامل موثر بر سعادت ذهني ايرانيان احساس سلامتي، احساس آزادي در زندگي و از ميان متغيرهاي زمينه‌اي جنسيت، درآمد، وضعيت تاهل و تحصيلات است كه تلفيقي از تئوري اينگلهارت و استرلين را تاييد مي‌كند؛ 3 - ورود هم‌زمان فاكتورها و عوامل موثر در رگرسيون لجستيك ترتيبي نشان مي‌دهد كه اين عوامل مي‌توانند سعادت ذهني را 2/14 تا 4/32 درصد تبيين كنند؛ 4 بيوه يا مطلقه بودن‌، مجرد بودن، جنسيت (مرد)، و افزايش تحصيلات با سعادت ذهني نسبت عكس داشته؛ ميزان ارزيابي از سلامتي، ميزان احساس آزادي در زندگي و درآمد با تاثير مثبت بر ميزان سعادت ذهني اثرگذار هستند و سكونت در شهر يا روستا بر آن بي‌تاثير است.

Despite the accepted research on the impact of genetic and neurological factors on the subjective wellbeing ,  some social science researchers have shown that social factors in explaining subjective wellbeing are more effective role than genetic factors. Inglehart has shown that 80 percent of subjective wellbeing can be explained by social and historical factors. This article will answer the question that whether social factors can explain subjective wellbeing. In order to assess the levels of subjective wellbeing among Iranian people in comparison with other countries we have used data from National universal values. The results show that the average Iranians subjective wellbeing is 61/65 that comparatively is below the Protestant countries with high levels of material welfare and higher than communist countries with low levels of material welfare. Factors affecting the subjective wellbeing include feeling healthy, having freedom in life and background variables of gender, income and marital status that confirms Inglehart’s and Easterlin’s opinions. Simultaneous entry of these factors in the ordinal logistic regression shows that these elements can explain the subjective wellbeing to the extent of 14/2 to 32/4 percent.