تحليل روايت دخترانگي در سه سريال تلويزيون ايران (پخش‌شده در سه دهه 1370، 1380 و 1390)

Narrative Analysis of Girlhood in Three TV Serials: Briadcasted during 1990s, 2000s and 2010s

دوران نوجواني در مقايسه با كليت عمر آدمي دوران پرتعليقي است و در اين ميان دوران بلوغ دختران از حساسيت‌هاي دامنه‌دارتري برخوردار است. از اواخر قرن نوزدهم، تأليفات فمنيستي و ضدفمنيستي، روانشناختي، انسان‌شناسي، جامعه‌شناسي و نظريه‌هاي فرهنگي، دختران و دخترانگي را دوره‌اي تأثيرگذار در تغييرات فرهنگي معرفي كرده‌اند. در اين تحقيق هدف اصلي پي بردن به برساخت مفهوم دخترانگي در برنامه­هاي تلويزيون است. بدين منظور سه سريال دبيرستان خضراء (دهه 1370)، دوران سركشي (دهه 1380)، آسمان هميشه ابري نيست (دهه 1390) از سه دهه مختلف انتخاب شدند تا دريابيم چه روايتي از دخترانگي در اين سريال‌ها برساخته مي‌شود و در طي سه دهه اخير چه تغييري در روايت سريال‌ها از دخترانگي بوجود آمده است؟ اتخاذ رويكرد بازنمايي برساختي و استفاده از روش تحليل روايت گريماس نشان داد كه با همه تفاوت‌هاي سه سريال، گفتمان و شيوه روايي هر سه متمايل به گفتمان «دختران در خطر» است. هر سه سريال با «نفي فرديت دختران» در ساخت هويت خويش، بازنمايي آن‌ها در دوگانه «خانه ـ مدرسه» و پرداخت به مسائل آن‌ها در رويكردي «نسلي»، دختران را صرفا به گونه اي نمايش داده اند كه در گفتمان «در خطر» بگنجند. بزرگترهايي مثل والدين و مسئولين امور تربيتي در گفتمان «مرام‌مدار» بازنمايي شده‌اند، همچون قهرماناني كه وظيفه ارشاد دختران را دارند. مفهوم دخترانگي بدون تغيير در سه سريال دهه‌هاي اخير به­طور سنتي به­عنوان عرصه‌اي براي چالش، ابهام، ترديد، ترس و نگراني جامعه بزرگسال به تصوير كشيده شده‌ و به دختران همچون ابژه‌هاي منفعل نيازمند مراقبت، توجه و كمك بزرگسالان براي گذار به بزرگسالي امن و هنجارمند نگريسته شده است.

Compared with the totality of human life, Adolescence is the full of Suspension especially girls’ maturity which is very sensitive. From the end of the nineteenth century, the publicationsof feminists and antifeminists, psychologists, anthropologists, sociologists and cultural theorists all presentedthe girls and girlhood as important actors in cultural changes.So, the main purpose of this study is to explore the construction of girlhood on TV. For this reason, three serials, “Khazra high school” (1990s), “Recalcitrancy period” (2000s) and “The Sky is not always cloudy” (2010s) were selected from three different decades to find out which narratives of girlhood are constructed and which changes emerged during the last three decades in girlhood’s narrative of serials? Using the approach of constructed representation and Greimas’ narrative analysis on the serials showed that despite all the differences among three serials, their discourses and narratives are the same, "girls at risk". In studied serials, there is an identical basic story design. By “negation of girls’ individuality”, all three serials, represent them in “homeschool” duality, within a “generation approach” and “at risk” discourse. Adults represented in “ethical” discourse are like heroes who have the task of guiding girls. Girls and girlhood are depicted as challenge, ambiguity, doubt, fear and concern of adults. Girls are represented as passive objects which need adults’ care, attention and help for transition to normative adulthood.