مقايسه وضعيت فعلي بيابان‌زايي به دو روش IMDPA و MICD با تأكيد بر معيار فرسايش بادي (مطالعه موردي: دشت فخرآباد مهريز)

A comparison of current status of Desertification using MICD and IMDPA methods with emphasis on wind erosion (Case study: fakhrabad mehriz plain Yazd)

به منظور مقابله با پديدۀ بيابان زايي بايد عوامل به وجود آورندۀ آن را شناخت و اقداماتي براي مقابله با آن انجام داد. بدين منظور، تحقيقات مختلفي در داخل و خارج كشور صورت گرفته كه به ارائه مدل هاي منطقه اي منجرشده است. هر يك از اين مدل ها از شاخص هاي متفاوتي استفاده مي كنند و نتايج متفاوتي را به همراه دارند. براي انجام تحقيق حاضر، دشت فخرآباد مهريز با مساحتي بالغ بر39370 هكتار انتخاب گرديد و وضعيت فعلي بيابان زايي با استفاده از دو مدل ايراني (IMDPA (Iranian Model of DesertificationPotential Assessment و MICD (Modified Iranian Classification of Desertification) و با تأكيد بر معيار فرسايش بادي مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج حاصل از اين ارزيابي نشان داد كه در هر دو روش IMDPA و MICDكلاس متوسط بيابان زايي بيشترين مقدار را به خود اختصاص مي دهد و به ترتيب، 3/88 و 41/81 درصد از مساحت محدودۀ مطالعاتي را شامل مي شود. با مقايسۀ امتيازات و كلاس هاي شدت بيابان زايي حاصل از دو روش كه از مقايسۀ رگرسيوني مقادير استاندارد شده استفاده شد، مشخص گرديد كه بين امتيازات به دست آمده حدود 33% همبستگي وجود دارد، در حالي كه اين همبستگي بين كلاس هاي شدت بيابان زايي 42% مي باشد. همچنين مقايسۀ ارزش متناظر نقاط مشابه نشان داد كه در مجموع كلاس بيابان زايي به دست آمده در مدل IMDPA كمتر از مدل MICD است كه اين پديده به دليل ماهيت متفاوت دو مدل مورد استفاده در جمع هندسي و جمع حسابي شاخص ها مي باشد. با در نظر گرفتن يافته هاي ساير تحقيقات و اين تحقيق، مي توان گفت مدل MICD براي مقياس هاي بزرگ (با دقت بيشتر و وسعت كمتر) و مدل IMDPA براي مقياس هاي كوچك تر (با دقت كمتر و وسعت بيشتر) از توانمندي خوبي برخوردار است.

In order to deal desertification phenomenon it is necessary to identify its producing and increases causes. For this purpose several studies conducted inside and outside the country that have been led to submit regional models.. Each of these models has different pattern and use different indicators which can lead to different results. In this study, Fakhrabad plain of Mehriz region by extent of over 39,370 hectares was selected. Whit emphasizing wind erosion criteria, that is the dominant process of desertification in the study area, the current status of desertification evaluated by IMDPA and MICD Iranian models and the results of two models ware compared. The results of this evaluation showed that in both IMDPA and MICD methods, the middle class of desertification has greatest area that is 88/3% and 81/4% respectively. Comparison of desertification scores and different classes of land use using regression comparison of standardized values revealed that correlation between the obtained scores is about 33% while this correlation between the severity classes of current desertification is 42%. Also comparison of similar values of the corresponding showed that classes of desertification in IMDPA model is less than MICD model which can be related to the different nature of models in using of the geometric and the arithmetic sum of the indices. It can be concluded that MICD model is suitable for large scale (with more accuracy the less area) and IMDPA model is more fitted for smaller scales (with more area, less accuracy) of capacity.