ارائه مدل اكولوژيكي براي برآورد زيست توده روزميني گونه هاي مرتعي چند ساله با استفاده از يك روش غير حذفي در بوم سازگان خشك و نيمه خشك

An ecological model to estimate above ground biomass of some range perennial species by a non destructive method in dry ecosystems

زيست توده يك متغير كليدي در ارزيابي پويايي بوم سازگان ها، سطح تنوع زيستي و پايداري آن ها است. اندازه گيري زيست توده هر ساله براي ارزيابي بو سازگان مرتعي (بررسي روند تغيير آن ) مديريت مراتع(سامانه هاي چرايي مناسب) و ارزيابي پوشش در مراتع صورت مي گيرد. از آنجايي كه اندازه گيري زيست توده به طور مستقيم مستلزم صرف وقت، هزينه و تخريب مرتع است، روش غير تخريبي توسط مدل سازي مي تواند مورد توجه قرار گيرد. از سوي ديگر با توجه به وسعت اكوسيستم مرتعي در مناطق خشك و نيمه خشك در كشور ما و درصد پوشش گياهي كم در اين مناطق و حساسيت آنبه تخريب معرفي روشي مناسب و غير حذفي جهت برآورد زيست توده كه از دقت و سرعت بالا و هزينه نمونه گيري پاييني برخوردار باشد، هميشه مدنظر بوده است. در اين باره تحقيق حاضر جهت برآورد ميزان زيست توده سه گونهمرتعي شامل Polygonum salicornioides، Astragalus ebenoides Bolss و Astragalus coluteopsis Parsa توسط ارائه مدل اكولوژيكي با استفاده از يك روش غير حذفي در استان فارس اجرا شد. براي تعيين معادلات اكولوژيكي براي تخمين زيست توده از صفات قطر متوسط تاج پوشش، محيط و ارتفاع استفاده شد. براي اين منظور تعداد 30 نمونه گياه از هر گونه انتخاب و اندازه گيري ها در فصل گل دهي انجام شد. نتايج نشان داد كه معادلات به دست آمده با توجه به ميزان ضريب همبستگي از دقت كافي جهت تخمين ميزان زيست توده برخورداراند. از بين صفات قطر متوسط تاج پوشش، محيط و ارتفاع صفت قطر متوسط تاج پوشش در هر سه گونه گون داراي ضريب همبستگي بيشتر با زيست توده بود. در هر سه گونه، محيط پس از قطر همبستگي بيشتري داشت. به طور كلي نتايج نشان داد با اندازه گيري قطر ميانگين هر بوته براي گونه هاي مورد مطالعه و استفاده از معادلات به دست آمده مي توان زيست توده مربوط به هر بوته را تخمين زد.

Biomass is a key factor in dynamics evaluation of ecosystems, biodiversity level and their stability. Biomass measurement is performed every year to evaluate range ecosystems (investigating the trend of changes), range management (suitable browsing systems) and cover assessment in rangelands. As direct biomass measurement is time consuming, has costs and destroy rangelands non destructive methods by modeling can be taken into consideration. On the other hand, introduction of a suitable non destructive method for biomass estimation that has high speed and precision and low sling costs has been of importance according to wide areas of range ecosystems in dry parts of Iran, low vegetation cover and sensitivity to destruction. This study was aimed to estimate the biomass of three range species of Polygonum salicornioides, Astragalus ebenoides Boiss, and Astragalus coluteopsis Parsa by an ecological model using a non destructive method in Sepidan, Iran. The studied species were perennial. Parameters of mean diameter of canopy cover, perimeter and height were used to determine the ecological equations to estimate biomass. About 30 sles of each species were selected for this purpose and measurements were performed in their blooming season. After the measurement of these parameters for each species in the range, their biomass was determined by cut and weight method and the ecological equations were constructed. The results showed that the obtained equations were precise enough to estimate biomass due to their correlation coefficient. Between the parameters of mean diameter of canopy cover, perimeter and height mean diameter of canopy cover had the highest correlation with biomass. In all three species, perimeter had the highest correlation after diameter. In general, the results showed that biomass of each species can be estimated by measuring its mean diameter of canopy cover and using the obtained equations for the studied species.