استفاده از روش دلفي و سيستم اطلاعات جغرافيايي در مكانيابي پخش سيلاب

Use of Delphi Method and GIS in Site Selection Flood Water Spreading

در حال حاضر پخش سيلاب بر آبخوان ها يكي از روش هاي مناسب براي مهار و استفادۀ بهينه از سيلاب و تغذيۀ مصنوعي آب هاي زيرزميني در مناطق خشك و نيمه خشك به شمار مي رود. تعيين مكان مناسب با دقت و سرعت مورد نياز براي پخش سيلاب از اهميت بسياري برخوردار است. در اين پژوهش، چهار معيار اصلي، هشت زيرمعيار و 24 شاخص مشخص شد. معيارها، زيرمعيارها و شاخص هاي پخش سيلاب با استفاده از روش دلفي غربال و درجه و درصد اهميت آن ها تعيين شد. براي اين منظور پرسشنامۀ نظرسنجي متخصصان (پرسش نامۀ دلفي) حاوي معيارهاي استخراج شده، تهيه و در اختيار متخصصان قرار گرفت. براي هر معيار، زيرمعيار و شاخص دو مؤلفۀ آماري شامل درصد اهميت معيار و درجۀ اهميت معيار محاسبه شد تا براساس نمودار اهميت معيار امكان گزينش معيارهاي منتخب فراهم شود. اولويت بندي معيارها، زيرمعيارها و شاخص ها از روي درجه اهميت و درصد اهميت هر معيار تعيين شد. در نهايت به كمك سيستم اطلاعات جغرافيايي نقشه هاي مكان يابي تهيه شد. نتايج نشان داد كه با توجه به فرم پرسشنامه، نظريات كارشناسان و نمودارها، در مكان يابي پخش سيلاب براي حوزۀ آبخيز ايور به ترتيب شاخص هاي نفوذ خاك، كيفيت سيلاب، بافت خاك، شيب و حضور قنات و زيرمعيار آب، آبخوان و توپوگرافي و معيار نفوذ و سيلاب بااهميت و مناسب شناخته شدند. مناطق مستعد پخش سيلاب در واحدهاي كواترنري مسيل ها و مخروطه افكنه ها، پادگانه هاي آبرفتي تراس بالا و پايين قرار گرفته اند كه از علل آن مي توان به قرار گيري اين واحدها در حواشي آبراهه هاي اصلي، تشكيل شدن از رس و سيلت خيلي كم، ماسه و گراول فراوان و قرار گرفتن در ارتفاعات پايين تر و شيب هاي كم اشاره كرد.

Now floodwater spreading on aquifers is one of the suitable methods for control and efficient use flood and artificial feed groundwater in arid and semiarid regions and determine appropriate locations with accuracy and required speed for floodwater spreading it is of utmost importance. In this study, were identified main criteria four, sub criteria eight and indicators 24 Criteria, sub criteria and indicators flood water spreading bolterusing Delphi method and determine their degree and percent importance. For this purpose, a questionnaire experts survey (Delphi questionnaire) containing extracted criteria preparation and was in the hands of specialists. For each criteria, sub criteria and indicators calculated criteria percent importance and importance degree. According to the criteria importance the chart be provided selection possible elected criteria. criteria, sub criteria and indicators Prioritization was determined of the percent importance and importance degree each criterion. Finally GIS help were prepared site selection maps.The results showed that according to questionnaire and the opinions experts and charts in site selection flood water spreading watershed ivar respectively soil infiltration indicators, flooding quality, soil texture, slope, and the presence aqueduct and sub criteria water, aquifer and topography and infiltration and flooding criteria were considered important and appropriate. Region prone to floodwater spreading are located in quaternary units the watercourse and alluvial fans, alluvial terraces up and down terraces that the causes can cited be placed units these in the margins of the main channels, consisted of clay and silt very low, sand and gravel abundant and be at the lower elevations and low slopes.