رده شناسي ترتيب واژه‌ در گويش لري بويراحمدي

The Typology of Word Order in Lori of Buir Ahmad

رده شناسي زبان شاخه اي از دانش زبان شناسي است كه به مطالعۀ تفاوت ها و شباهت هاي نظام مند ميان زبان هاي جهان و مقايسۀ ساختارهاي صرفي و نحوي ميان زبان هاي مختلف بدون در نظر گرفتن پيشينۀ آنها مي پردازد. يكي از مباحث اصلي اين شاخه ترتيب واژه است كه بر مبناي آن، زبان هاي گوناگون از لحاظ ترتيب و توالي سازه­ها بررسي مي­شوند و طبقه­بندي و مقايسۀ زبان­ها با بررسي اين ترتيب­ها انجام مي­گيرد. در اين تحقيق سعي بر آن است تا گويش لري بويراحمدي از منظر رده شناسي ترتيب واژه بررسي  تا مشخص شود كه اين گويش به كدام يك از رده هاي فعل مياني يا پاياني تعلق دارد. جهت نيل به اين هدف ابتدا به جمع آوري و ثبت داده هاي گويش وران بومي شهر سي سخت و روستاهاي اطراف، در استان كهگيلويه و بويراحمد پرداختيم تا ساخت هاي مختلف زبان لري را از منظر مؤلفه هاي 24 گانۀ دراير بررسي كنيم. سپس به مقايسۀ زبان لري با زبان هاي جهان و زبان هاي اروپا – آسيا پرداختيم. نتايج حاصله نشان مي دهد كه لري بويراحمدي در بسياري از ساخت ها شباهت زيادي با زبان فارسي دارد و گرايش غالب در اين زبان هم در مقايسه با زبان هاي اروپا آسيا و هم زبان هاي جهان به سمت زبان هاي فعل مياني قوي است. در مقايسه با زبان هاي جهان اين زبان داراي 14 مؤلفه از مؤلفه هاي زبان هاي فعل پاياني قوي و 20 مؤلفه از مؤلفه هاي زبان هاي فعل مياني قوي است. اين مؤلفه ها به همين نسبت در مقايسه با زبان هاي اروپا آسيا صدق مي كند

Language typology is a branch of linguistics studying the systemic difference between world’s languages and comparing morphological and syntactical structures among different languages regardless of their historical background. One of the main topics in this branch is word order based on which different languages are studied with respect to the order and sequence of constituents and the classification and comparison of languages is carried out based on these orders. This study aims to investigate the Luri dialect from the typological word order point of view in order to determine to which verbmedial or verbfinal order it belongs. To this end, first the data of native speakers in Sisakht and nearby villages located in Kohgiluyeh and BoyerAhmad province was collected and documented so as to analyze different structures of Luri language in accordance with Dryer’s 24 factors. The comparison of Luri language with world’s languages and European and Asian languages indicates that many structures in Luri dialect of BoyerAhmad are very similar to those of Persian. Moreover, the dominant tendency in this language is toward the strong verbmedial languages  compared to both European, Asian and world’s languages. In comparison to world’s languages, this language has 13 features of the strong verbfinal languages and 19 features of the strong verbmedial languages. The same figure regarding the features is true in comparison with European and Asian languages.