توانايي روش‌هاي كاليبراسيون چندمتغيره در تشخيص تركيبات موثر در فعاليت ضداكسيداني گياهان دارويي با استفاده از روش كروماتوگرافي گازي - طيف‌سنجي جرمي

Potentiality of multivariate calibration methods in assessment of the components responsible for antioxidant activity of medicinal herbs using gas chromatography-mass spectrometry technique

آويشن و زنيان از جمله گياهان دارويي معروف در دنيا هستند كه به عنوان ضداكسيدان، ضد ميكروب، ضدعفوني كننده و ضدسرطان استفاده مي شوند. هدف از اين پژوهش تعيين پتانسيل ضداكسيداني تركيبات در اسانس هاي آويشن و زنيان مي باشد. براي اين منظور كروماتوگرام هاي به دست آمده و فعاليت ضداكسيداني اسانس ها مورد استفاده قرار گرفت. فعاليت ضداكسيداني اسانس ها با استفاده از روش به دام اندازي راديكال هاي 2، 2 دي فنيل 1 پيكريل هيدرازيل (DPPH) اندازه گيري شد. از تلفيق كروماتوگرام هاي حاصل از كروماتوگرافي گازي و داده هاي به دست آمده از خواص ضداكسيداني با روش هاي كمومتريك مي توان پيك هاي ايجاد كننده خاصيت ضداكسيداني را شناسايي كرد. براي اين منظور روش هاي رگرسيون جزء اصلي و رگرسيون جزء مستقل با پيش پردازش هاي متفاوت روي كروماتوگرام هاي آويشن و زنيان اجرا شد. نتايج حاصل از اين روش ها به صورت نمودارهاي رگرسيون نمايش داده شدند كه در آن ها پيك هاي ايجاد كننده خاصيت ضداكسيداني داراي ضريب رگرسيون منفي هستند. در نهايت براي مشخص كردن ساختار شيميايي تركيبات شناخته شده در فعاليت ضداكسيداني، از روش كروماتوگرافي گازي طيف سنج جرمي استفاده شد.

Thyme and Trachyspermum ammi are medicinal plants that are famous in the world. These plants are used as antioxidants, antimicrobial, antispasmodic, antiseptic and anticancer. The purpose of this study is identification of potential antioxidant compounds in the essential oils of Thyme and Trachyspermum ammi. For this purpose the obtained chromatogram and antioxidant activity of essential oils were used. The antioxidant activity of essential oils was measured by DPPH radical scavenging test. By coupling of chromatographic data and antioxidant activity assisted by chemometric methods can identify the peaks potentially responsible for antioxidant activity. For this purpose, several linear multivariate calibration techniques such as principal component regression (PCR) and independent component regression (ICR) with different preprocessing methods were applied to chromatogram of essential oils of Thyme and Trachyspermum ammi. The results of these techniques were displayed as regression graphs, which peaks with negative regression coefficients cause antioxidant properties. Finally, GCndash MS was used to indicate the structure of chemical components, which were responsible for antioxidant activity.