مشاركت بهره برداران روستايي در طرح هاي مرتع‌داري و عوامل موثر بر آن در شهرستان ماهنشان

Participation of Rural Users in Pasture Management Plans and the Factors Effective on them in Mahneshan Township

مشاركت جوامع روستايي عامل مهمي در پيشبرد طرح هاي منابع طبيعي محسوب مي گردد. پژوهش حاضر با هدف بررسي ميزان مشاركت بهره برداران در مراحل مختلف اجراي طرح هاي مرتع‌داري و عوامل موثر بر آن انجام شد. اين مطالعه با استفاده از يك پژوهش توصيفي- همبستگي در خانوارهاي روستايي بهره بردار از مراتع شهرستان ماهنشان در روستاهايي كه طرح‌هاي مرتع‌داري در آن ها اجرا شده و يا در حال اجرا بود، صورت گرفت. با استفاده از يك روش نمونه گيري چند مرحله اي از بين 1280 نفر بهره‌بردار 204 نفر به عنوان نمونه انتخاب گرديدند و با كمك ابزار پرسشنامه مورد مصاحبه قرارگرفتند. روايي محتواي پرسشنامه با استفاده از نظرات متخصصان مرتبط و روايي سازه براساس تحليل روايي همگرايي به‌دست آمد، همچنين پايايي آن با استفاده از آزمون راهنما و محاسبه ضريب كرونباخ آلفا (75/0 تا 95/0) صورت گرفت.به منظور تجزيه و تحليل داده ها از نرم‌افزار SPSS20 استفاده گرديد. نتايج نشان داد مشاركت يا دخالت دادن مردم در پروژه‏‏هاي حفاظت مراتع پايين و بيشتر به صورت انفعالي بوده است. مشاركت خانوارها رابطه‌ي مستقيم معني داري با دارايي هاي فيزيكي همچون سطح اراضي زراعي آبي و باغي، تعداد كندوي زنبور عسل و تعداد طيور؛ ميزان استفاده از خدمات حمايتي همچون اعتبارات (بيمه و وام)، نهاده‌هاي يارانه دار يا رايگان (بذر، سم، نهال و كود)، ترويج به واسطه‌ي اطلاعات دريافت شده از فيلم هاي آموزشي و شركت در دوره هاي ترويجي؛ دانش مردم درباره‌ي اهميّت مراتع؛ عضويت در نهادهاي اجتماعي روستا و سن پاسخگو داشت. بر اساس تحليل رگرسيوني گام به گام، متغيّرهاي تبيين‌كننده مشاركت بهره برداران در طرح هاي مرتع‌داري عبارتند از: تعداد دوره هاي شركت كرده، سطح كشت محصولات زراعي آبي، سن پاسخگو، استفاده از بيمه، عضويت در نهادهاي اجتماعي روستا و ميزان دريافت اطلاعات از طريق فيلم هاي ترويجي.

Participation of rural communities is considered as an important factor in the advance of natural resources projects. The present study aimed to evaluate participation of farmers in different phases of executing pasture management projects and the factors effective on them. This study was performed by the use of a descriptive-correlational research in rural households of pastures users in Mahneshan township , in which pasture management projects have been implemented or is under implementation. By using a multi phases sampling method, 204 users were selected out of 280 users as the sample and interviewed by using questionnaire. Content validity of questionare was obtained by the use of the relevant expertsʹ view and the structure validity obtained based on the analysis of convergent validity and also its perpetuity was conducted by guide test and calculation of alpha Cronbachʹs coefficient (0.75-0.95). SPPS20 software was used for analysis of data. The results showed that the participation or involvement of the people in pasture protection projects is low and is more passively. Households participation has a direct significant relation with the physical assets including irrigated farming lands and orchards, number of honey bees comb, number of poultry, the amount of using supporting services including credit support services ( insurance and loan), subsidized or free institutions ( seed, poison, plants and fertilizers), extension for the information received from educational films and participate in promotional periods, publicʹs knowledge about the importance of pastures, membership in social institutios of the villages and age of respondant . Based on the stepwise regression analysis, explanatory variables of farmersʹ participation in pasture management plans include: the number of participated periods, cultivated surface of irrigated crops, age of respondant, use of insurance, membership in the social institutes of the village and level of obtainign information through promotional videos.