گفت و گو در شعر فروغ فرّخ زاد با تكيه بر منطق مكالمه ي ميخاييل باختين

Conversation in poetry of Forough based on Mikhail Bakhtin's dialogism

ميخاييل باختين، صاحبِ نظريه ي منطق مكالمه بر ويژگي گفتگويي متون مختلف تأكيد دارد و آن را حاصل تعامل متقابل گوينده و شنونده مي داند. از ديدگاه او گفتگو در بستر اجتماعي شكل مي گيرد و با گفتارهاي گذشته و آينده در تعامل است. اگرچه از ديدگاه او از ميان انواع ادبي تنها رمان واجد ويژگي هاي منطق گفتگويي و چند صدايي بوده و شعر به دليل گزينش هاي محدود و خالي بودن از حضورِ « ديگري» در خور توجه از ديدگاه مذكور نمي باشد، اما شعر فروغ فرّخ‌زاد به سبب گزينش‌هاي گسترده،آفرينش فضاها و موقعيّت‌هاي حضور ديگران و كاربرد واژگان، مضامين و مفاهيم غير مرسومي كه شاعر آزادانه و به دور از هنجارهاي رايج شعري، وارد زبان شعر مي‌كند، داراي ويژگي هاي گفتگويي است و عمده ترين شگردهايي كه فروغ براي فضاسازي گفتگو به كار مي گيرد، عبارتند از: 1)كاربرد ضماير من، تو و او 2)گزاره هاي خطابي 3)چند صدايي 4)كارناوال. شعر فروغ هرچه از سه مجموعه ي آغازين به سوي دو مجموعه ي پاياني به پيش مي رود، از تعلقات فردي فاصله گرفته، صبغه ي اجتماعي مي پذيرد و از تك صدايي به چند صدايي مي گرايد. گزاره هاي پرسشي، امري و ندايي، مهم ترين گزاره هايي هستند كه بر منطق گفتگويي فروغ دلالت دارند و بيان روايي برجسته ترين شگرد او براي آفرينش فضاي چند صدايي است و انتقادهاي صريح و تلخ او شعرهايش را به سخن كارناوالي نزديك ساخته و بر خاصيت گفتگويي و تعاملي شعرش افزوده است.

Mikhail Bakhtin,the owner of dialogism theory, emphasis on different conversational features of texts,and considers it as a result of interaction between speaker and listener. On the basis of his perspective, conversation takes place in social context and indeed is in interaction within future and past discourses. Although based on his view,Novel features are only eligible for dialogism among variety forms of literacy, and due to the limited selection of poetry and absence of (else), is not remarkable from the view given.But the poetry of Forough, due to extensive selection, atmosphere, the positions of others, word usage, content s and unconventional concepts, entered in to language of poetry freely away from the common norms of poems, possess conversational features and the main method that forough farokhzad uses for creating conversation atmosphere is as following: a) using pronouns such as (I, she, you), b) Oratorical statements, c) Voice polyphony, d) Carnival. As moving forward from three initial sets towards two final sets, forough’s poems would be away from individual relations, adopt Social concubine and would tend from Monologue to voice polyphony. Question,Exclamatory and Imperative propositions are the most important proposition which would denote dialogism of forough and narrative expression is the most prominent technique of her in creating voice polyphony atmosphere and herexplicit criticism and diatribe made her poems close to carnival of words and increase the conversational and interactional features of her poems.