تاثير غلظت‎هاي مختلف‌ توكسين قارچ ورتيسيليوم بر رشد نسبي كالوس‌ ارقام پنبه

The influence of different concentrations of toxin fungus Verticillium on relative growth rate of callus in cotton cultivars

بيماري ورتيسيليومي از مهم‎ترين بيماري‌هاي پنبه كشور است كه منجر به محدوديت‌ كشت و كاهش عملكرد مي‌شود. در تحقيق حاضر، از توكسين قارچ ورتسيليوم (Verticillium dahliae) به عنوان عامل گزينش سلول‌هاي بافت كالوس ارقام پنبه جهت تحمل به اين بيماري استفاده شد. ريزنمونه‌ها از گياهچه‌هاي سترون 7 روزه تهيه شدند و در محيط‌كشت MS به همراه دو ميلي‌گرم بر ليتر از هورمون‌هاي NAA و BAP كشت شدند. پس از توزين اوليه، كالوس‌هاي حاصله به محيط‌ كشت جديد با غلظت 0/3 و 0/5 ميلي‌گرم بر ليتر از هورمون‌هاي NAA و BAP به همراه غلظت‌هاي صفر (شاهد)، 5، 10، 20 و 30 درصد توكسين قارچ ورتيسيليوم منتقل شدند و پس از سه هفته، رشد نسبي كالوس‌ها محاسبه شد. بيشترين ميزان رشد نسبي كالوس‌ها در محيط‌كشت بدون توكسين و كمترين ميزان رشد در غلظت‌هاي 20 و 30 درصد توكسين بود. رشد نسبي كالوس در رقم پنبه گلستان در محيط‌ كشت بدون توكسين و در غلظت توكسين 5 درصد به ترتيب با 115/2 و 100 درصد بالاترين ميزان بود و در مورد رقم ساحل، در غلظت‌هاي توكسين 20 و 30 درصد به ترتيب با 24/5 و 8 درصد كمترين ميزان رشد نسبي مشاهده شد. تغيير رنگ كالوس‌هاي ارقام گلستان، كوكر100 ويلت و ساحل كه به رنگ سبز متمايل به سفيد بودند در غلظت‌هاي 5 و 10 درصد خيلي محسوس نبود اما با افزايش غلظت توكسين تا 30 درصد به رنگ شيري متمايل به قهوه‌اي درآمدند. در رقم بومي‌هاشم‌آباد، كالوس‌ها كرم رنگ بودند و با افزايش درصد توكسين از 5 تا 30 درصد به دامنه‌اي از قهوه‌اي تغيير رنگ دادند كه نشان دهنده تاثير توكسين بر روي خصوصيات ظاهري كالوس‌ها بود. لذا در شرايط درون شيشه‌اي با انتخاب كالوس‌هاي مناسب‌تر، مي‎توان  غربال‌ گياهان متحمل را تسريع نمود.

Verticillium disease is one of the most important cotton diseases which led to limitations in cultivation and yeild reduction. The study was used fungal toxin Verticillium as selection agent of cotton callus cells resistant. The explants were prepared from sterilized 7days old cotton seedling and were cultured on MS medium with 2 mg/l of each growth regulators NAA and BAP in order to produce callus. Following the initial weighing , the resulting callus were transferred to the new media mid 0.5 mg/l of NAA and BAP concentrations with zero (control ), 5, 10, 20, and 30 percent pathogen toxins, and after 3 weeks their relative growth was calculated. The highest relative callus growth was in nontoxin medium and the lowest one was in pathogen toxin concentrations of 20 and 30 percent. Golestan made more relative callus growth rate in nontoxin medium and the 5 percent toxin concentration, respectively, with 115.2, and 100 percent. Toxin concentrations of 20 and 30 percent showed the lowest relative growth rate of callus with 24.5 and 8 percent, respectively in Sahel cultivar. Golestan, Coker100 wilt and Sahel calli that were greenwhite colored, didn’t change in 5 and 10 percent of toxin concentrations but discolored to brown with concentration increasing. Callus of Hashemabad Native cultivar that was cream, discolored to brown in the range of toxins from 5 to 30 percent. In general, this color change indicates the effect of the toxin on the quality of calli. So this method can be accelerate the screening of tolerance plant with selection of suitable calli.