خوانش فارابي و گادامر از افلاطون

Farabi and Gadamers Interpretation of Platos Philosophy225

فارابي فلسفه افلاطون را در قالب زبان و روش ارسطو توضيح داده و از منطق صوري در تفسيرهاي خويش سود جسته است. اما گادامر معتقد است فلسفه ديالكتيكي افلاطون را فقط با ديالكتيك خودش و نه با روشي ديگر مي‌توان فهميد. فارابي فيلسوفي مشائي است اما به تفاوت شيوه بيان ديالكتيكي افلاطون و روش صوري ارسطو در آثارش اشاره مي‌كند. او در تدوين فلسفه نوينش به تفكر توفيقي تمدن اسلامي كه لازمه آن وحدت اصل تفكر فلسفي است توجه كرده است. تقسيم‌بندي نوين فارابي از علوم، و منشأ يكسان ديانت و فلسفه در تفكر او به همين نكته باز مي‌گردد. در نهايت فارابي چنين نتيجه مي‌گيرد كه مي‌توان ميان افلاطون و ارسطو وفاق (جمع) ايجاد كرد. اما برخلاف فارابي، گادامر بر اساس پرسش و پاسخ هرمنوتيكي مي‌خواهد با امتزاج افق خويش با متن، به پرسش‌هاي پنهاني كه افلاطون در پي پاسخ به آنهاست برسد. از نظر او، متن بيگانه‌اي است كه حالت پرسش و پاسخ دادن به آن، نحوه وجودي آناست. اين رجوع به متن مستلزم دوري هرمنوتيكي است، اما او دور هرمنوتيكي را صوري ندانسته، آن را بري از اشكال‌هاي وارد بر روش‌هاي نظري مي‌داند. گادامر اختلافات ارسطو با افلاطون را برآمده از روش صوري ارسطو و تنها در شيوه بيان او مي‌داند و معتقد است مي‌توان ميان افلاطون و ارسطو وفاق ايجاد كرد. در اين نوشتار نشان مي‌دهيم فارابي (بر اساس روش صوري) و گادامر (بر اساس هرمنوتيك فلسفي) به نتيجه‌اي واحد، يعني وفاق افلاطون و ارسطو، رسيده‌اند. مسلماً يكسان دانستن آراي افلاطون و ارسطو با تفسيرهاي فلسفي، رقيبي براي رهيافت‌هاي صرفاً تاريخي تجربي است كه در آن فلسفه فارابي را التقاطي از آراي افلاطون و ارسطو دانسته‌اند.

Farabi elaborates on Platos philosophy through Aristotle language and method, and uses formal logic in his interpretations, but Gadamer believes that Platos dialectic philosophy can be understood by nothing but his own dialectic. Farabi is a peripatetic philosopher but, in his works, refers to the difference between Platos dialectic method and Aristotle formal method. In formulating his new philosophy, Farabi takes into consideration the reconciling thought of Islamic civilization which requires the unity of the basis of philosophical thought. His new division of sciences and the same origin of religiosity and philosophy in his thought refer to this point. Finally, Farabi concludes that Plato and Aristotles philosophies and methods can be reconciled (gathered together). Contrary to Farabi, however, Gadamer tries to answer the hidden questions which Plato seeks to answer by combining his horizon of thought with text based on hermeneutic question and answer. In his view, text in a stranger that giving question and answer mode to it is its lively status, real dialogue and existential manner. This reference to text necessitates a hermeneutic cycle, but Gadamer believes that hermeneutic cycle is not formal and is free from problems attributed to theoretical methods. Gadamer believes that differences between Aristotle and Plato are the results of formers formal method and way of explanation. Therefore, Gadamer also concludes that Plato and Aristotles philosophies and methods can be reconciled (gathered together). The present paper shows that Farabi (based on formal method) and Gadamer (based on philosophical hermeneutics) draw the same conclusion, that is, the reconciliation between Plato and Aristotle. No doubt, equalizing Plato and Aristotle views with philosophical interpretations is a rival for merely historical empirical approaches in which Farabis philosophy is regarded a combination of Plato and Aristotle views.