تأملي در بسنده‌انگاري فضايل عقلاني در كسب معرفت

A Reflection on Regarding Intellectual Virtues as Adequate to Acquire Knowledge

نقض‌هاي گتيه به تعريف «باور صادق موجّه»، معرفت‌شناسان را بر آن داشت تا درصدد ارائه تعريفي جامع و مانع برآيند. در رويكرد نوينِ معرفت‌شناسي فضيلت‌محور، ادعا مي‌شود كه تنها اگر در فرآيند معرفت از فضايل عقلاني و معرفتي مدد گرفته شود، عامل معرفتي به حقيقت دست مي‌يابد و معرفت يعني: «باور برآمده از فعاليت فضايل عقلاني». اين رويكردِ نوپا و سرايت دادن نظريه فضيلت به ساحت معرفت‌شناسي، با چالش‌هاي فراواني روبروست؛ برخي از اين اشكالات مربوط به اصلِ به‌كارگيري فضايل است كه از آن جمله مي‎توان به ابهام در كم و كيف فضايل عقلاني، عدم ارائه راهكار براي حالت تعارض اين فضايل، دلايل ناكافي در تفكيك فضايل عقلاني از فضايل اخلاقي و ابهام در كاركرد معرفتي قوه حكمت عملي اشاره نمود. از سوي ديگر، اين ادعا كه به‌كارگيري فضايل عقلاني متناسب با هر موقعيت معرفتي، چراغ هدايت به صدق است، هم به صورت ادعاي اجمالي و هم به صورت ادعاي انحصاري محل مناقشه است. گذشته از محاسن اين نظريه، دلايل نقضي و حلّي حاكي از آن است كه بسنده‎انگاري در كاركرد فضايل عقلاني براي نيل به صدق باورها ناصواب است. اين مقاله با گزارش مختصري از اين رهيافت به تقرير زگزبسكي، اين ادعا را كه كاركرد فضايل عقلاني براي كسب معرفت، لازم و كافي باشند، نقد ميكند.

Gettier’s objections to the definition of “true justified belief” compelled the epistemologists to think about and provide an inclusive and exclusive definition of knowledge. In the new approach of virtuebased epistemology, it is claimed that the epistemic agent achieves the truth just if the intellectual and epistemic virtues are resorted to in the process of acquiring knowledge, thus knowledge is defined as “a belief resulted from the act of intellectual virtues”. This new approach and the transmitting the theory of virtue into the realm of epistemology faces many challenges, some of which are related to the principle of applying the virtues including ambiguity in the quantity and quality of the intellectual virtues, not providing a solution for contradiction between these virtues, inadequate reasons for separating intellectual virtues from moral virtues and ambiguity in the epistemic function of the faculty of practical wisdom. On the other hand, the claim that the application of intellectual virtues corresponding to each and every epistemic circumstance guides to truthfulness is disputable both as a general claim and as an inclusive one. Aside from the advantages of this theory, the constructive and destructive reasons indicate that it is incorrect to regard the function of intellectual virtues as adequate to achieve the truthfulness of the beliefs. Providing a brief review of this approach to Zagzebski’s account, the present paper criticizes the claim that the function of intellectual virtues would be necessary and sufficient to acquire knowledge. Gholam Hussein Jawadpoor[1] [1] . PhD of philosophy of religion and modern theological issues, Qom University