روابط همبستگي و عليت عملكرد و اجزاي عملكرد ژنوتيپ هاي گلرنگ در شرايط تنش خشكي انتهاي فصل

Correlation and Path Analysis of Yield and Yield Components of Safflower Genotypes under Late Season Drought Stress Conditions

به ‌منظور محاسبه ضرايب همبستگي و تجزيه مسير برخي صفات مرتبط با عملكرد، 15 ژنوتيپ گلرنگ در شرايط بدون تنش و تنش خشكي به صورت دو آزمايش جداگانه در مزرعه دانشكده كشاورزي دانشگاه لرستان اجرا شد. هر كدام از اين آزمايش ها در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي با سه تكرار پياده شدند. نتايج تجزيه واريانس نشان داد كه اختلاف معني‌داري بين ژنوتيپ‌ها از نظر صفات مورد مطالعه و عملكرد در دو شرايط محيطي تنش و بدون تنش وجود دارد. با استفاده از رگرسيون گام به گام مناسب‌ترين مدل در هر دو محيط ارايه شد. انجام تجزيه مسير ترتيبي با استفاده از همبستگي هاي ژنتيكي براي عملكرد دانه و ساير صفات مرتبط نشان داد كه در شرايط بدون تنش، صفات وزن هزار دانه و قطر ساقه داراي اثر مستقيم و بالا روي عملكرد دانه بودند درحالي‌كه در شرايط تنش خشكي، وزن دانه در بوته و وزن هزار دانه بيشترين اثر مستقيم را نشان دادند. بنابراين، براي رسيدن به ارقام پر محصول گلرنگ در شرايط تنش خشكي به احتمال قوي مي‌توان با انتخاب ارقامي با بيشترين وزن دانه در بوته دست يافت.

To calculate correlation coefficients and path analysis of some traits related to grain yield, 15 genotypes of safflower were studied under nonstress and drought stress conditions at two different sites (with 10 meter distance) in the field of College of Agriculture of Lorestan University, Iran. Each experiment was conducted in a randomized complete block design with three replications. Analysis of variance showed that there were significant differences among the genotypes for all measured traits and yield in both stress and non stress conditions. By using stepwise regression, best model was estimated for the two conditions. Sequential path analysis of the correlation between grain yield and other traits showed that days to start flowering, 1000seed weight and stem diameter had direct effects on grain yield under nonstress conditions, while under drought conditions, seed weight per plant and 1000seed weight had direct and positive effects on grain yield. Thus, to obtain high yielding varieties of safflower under drought stress condition, we showed attempt to select varieties with high seed weight per plant.