تحليل پيامدي جنبش‌هاي مردمي منطقه خاورميانه از منظر گسترش شكاف مذهبي شيعه و سني

Outcome based analysis of Middle East movements from ShiaSunni cleavage spread perspective

جنبش‌هاي منطقه اسلامي، تحت عنوان بهار عربي، يكي از چالشي‌ترين موضوعات روز جامعه جهاني است. اين جنبش‌ها كه از دسامبر 2010 در تونس آغاز گشتند، كشورهاي مختلفي را دستخوش تحولات جدي قرار دادند. ابعاد مختلف خيزش‌هاي مردمي در خاورميانه و شمال آفريقا، پيچيدگي و گستردگي زيادي دارند. يكي از اين ابعاد، تاثيري است كه اين جنبش‌ها بر شكاف‌ فرقه‌اي بين شيعه و سني در بين كل مسلمانان، خصوصا مسلمانان منطقه خاورميانه داشته‌اند. مقاله پيش رو تلاش كرده تا با استفاده از سطوح سه‌گانه منزا و بروكز براي تحليل شكاف‌هاي اجتماعيسياسي، پيامدهاي انقلاب‌هاي منطقه را بر شكاف مذهبي در جهان اسلام بررسي كند. بنظر مي‌رسد شكاف سياسي بين شيعه و سني و اختلافات آنها، در مقطع كنوني، تعميق و گسترش يافته است، و اين گسترش هم برخاسته از روند خود انقلاب‌ها و جنبش‌هاست و هم ناشي از دخالت‌ها و تفرقه‌افكنيهاي خارجي. ما در اينجا بر فرايندي تمركز مي كنيم كه منجر به شكل‌گيري ستيز و هويت‌يابي گروهي در طرفين اين شكاف شده و در نهايت به ستيزهاي كلان سياسي منتهي شده است. لازم به ذكر است كه اين پژوهش به شيوه توصيفيتحليلي نگاشته شده است و داده‌ها با استفاده از روش كتابخانه‌اي -اسنادي گردآوري شده‌اند.

Islamic region movements, as called Arab Spring, nowadays are the most important challenges of the world. These movements which began on December 2010 in Tunisia have made serious changes in several countries. Different aspects of popular protests in Middle East and North Africa are widespread and complex. One of these aspects is the effect of these movements on sectarian cleavage between Shia and Sunni among Muslims especially Muslims of Middle East. We have made the effort in this paper to study outcomes of Arab revolutions on religious cleavage in Islam world, using Manza and Brooks’ triple levels model of socialpolitical cleavages. It appears that in this period of time opposition and political cleavage between Shia and Sunni has spread and become deeper, and it is arisen from both the process of movements and revolutions and foreign interferences and schismatic actions. Here, we focus on the process that leads to strife and group based identity finding; and finally this process results in macro political strife. It should be mentioned that this research has been done using descriptiveanalytic method and the data is collected using documentary method.