شبيه سازي جريان رودخانه با استفاده از مدل SWAT (مطالعه ي موردي: رودخانه قره سو اردبيل)

شبيه سازي جريان رودخانه ها، پيش بيني رفتار هيدرولوژيكي حوزه هاي آبخيز و درك درستي از مولفه هاي مختلف چرخه هيدرولوژيكي براي برنامه ريزي در براي حفاظت از منابع آبي حائز اهميت است. از طرف ديگر، نبودن برآورد مناسب رواناب حاصل از بارش در حوزه هاي آبخيز، مديريت بهينه ي منابع آبي به ويژه مديريت بهره برداري سدها و شبكه ي آبرساني را دچار مشكل مي نمايد. در پژوهش حاضر از مدل SWAT براي شبيه سازي رواناب ماهانه ي حوزه آبخيز قره سو واقع در استان اردبيل با مساحت 4062 كيلومتر مربع استفاده شد. هدف اصلي اين پژوهش، كاربرد و اجراي مدل SWAT در شبيه سازي رواناب ماهانه حوزه آبخيز قره سو و ارزيابي دقت شبيه سازي مدل در مراحل واسنجي و اعتبارسنجي مي باشد. آمار رواناب ايستگاه هاي هيدرومتري ساميان، پل الماس و يامچي در سال هاي 2003 تا 2010 ميلادي ( 1381 تا 1389 هجري شمسي) براي شبيه سازي جريان مورد استفاده قرار گرفت. آمار سال هاي 2003 تا 2008 براي واسنجي و آمار سال هاي 2009 و 2010 براي اعتبارسنجي مدل در نظر گرفته شد. ضرايب تبيين ( ) و نش- ساتكليف ( ) براي ارزيابي كارايي مدل استفاده گرديد. ضريب در دوره ي واسنجي 70/0، 68/0 و 34/0 و در دوره اعتبارسنجي 82/0، 53/0 و 63/0 به دست آمد كه به ترتيب متعلق به ايستگاه هاي يامچي، ساميان و پل الماس است. ضريب در دوره ي واسنجي به ترتيب 51/0، 58/0 و 09/0 و در دوره ي اعتبارسنجي به ترتيب 51/0، 33/0- و 60/0 به دست آمد. بر اساس نتايج ضرايب ارزيابي، مدل SWAT رواناب ماهانه ي ايستگاه يامچي را در هر دو مرحله واسنجي و اعتبارسنجي به صورت قابل قبول شبيه سازي كرده است. از دلايل ضعف مدل در شبيه سازي جريان در بعضي از ماه هاي سال مي توان به شبيه سازي ضعيف ذوب برف، ناسازگاري فرضيات مدل در انتقال جريان در لايه هاي يخ زده و اشباع، تعداد كم داده هاي جريان و فقدان داده هاي ورودي لازم براي شبيه سازي آب زيرزميني اشاره كرد.