بررسي رفتارهاي مخرب كاري و رفتارهاي شهروندي سازماني از منظر تفاوت‌هاي فردي كاركنان

Counterproductive Work Behavior and Organizational Citizenship Behavior: An Individual Differences Approach

هدف این پژوهش، بررسی تفاوت‌های فردی كاركنان (ویژگی‌های شخصیتی و عوامل جمعیت­شناختی) به عنوان عامل پیش­بینی‌كنندة بروز رفتارهای مخرب كاری و رفتارهای شهروندی سازمانی است. جامعة آماری این پژوهش كاركنان شركت بهره­برداری راه‌آهن شهری تهران و حومه (مترو) هستند. برای گردآوری داده‌ها، پرسشنامه و برای تحلیل داده­ها، نرم‌افزارهای SPSS و Smart PLS به‌كار گرفته شد. نتایج نشان داد ویژگی‌های جمعیت­شناختی (به‌جز تحصیلات) و همچنین، ویژگی‌های شخصیتی بر بروز رفتارهای مخرب كاری و رفتارهای شهروندی سازمانی مؤثرند. بر اساس این پژوهش، رفتارهای مخرب كاری با برون‌گرایی و استقبال از تجربه‌های جدید رابطه ندارد، اما با روان‌رنجوری رابطة مثبت و با سازگاری و وظیفه‌شناسی رابطة منفی دارد. همچنین، رفتارهای شهروندی سازمانی، ارتباط مثبتی با برون‌گرایی و وظیفه‌شناسی دارند، اما با سایر ویژگی‌های شخصیتی رابطة معناداری ندارند. نتایج این پژوهش نشان داد رفتارهای مخرب سازمانی را می­توان به دو نوع آشكار و پنهان تفكیك كرد و از آنجا كه رفتارهای مخرب پنهان و كسانی كه مرتكب چنین رفتارهایی می­شوند، به‌سختی تشخیص داده می‌شوند، پیشنهاد شده است عوامل مؤثر بر بروز چنین رفتارهایی در قالب پژوهش تجربی جداگانه بررسی شوند.    

The purpose of this study was to investigate the individual differences of employees (personality traits and demographic characteristics) as predictors of counterproductive work behavior (CWB) and organizational citizenship behavior (OCB). The population of this study included employees of Tehran Urban and Suburban Railway Operation Co. The research method adopted in this study was survey and the main tool for data collection was questionnaire. Data were analyzed using SPSS and Smart PLS. Results indicated that demographic characteristics (except educational level) as well as Personality traits impact on both CWB and OCB. We also found no relationship between CWB, extraversion and openness to experience but positive relationship between CWB and neuroticism, and negative relationship between CWB and conscientiousness. The results of this study also indicated positive relationship between OCB, extraversion and conscientiousness but no relationship between OCB and other personality traits. According to this study, since the covert CWBs and those who express such behaviors are hard to known, an examination of the antecedents of such behaviors was proposed.