تاثير تنش كمبود آب بر محتواي قندهاي محلول ، پرولين ، سبزينه برگ و پروتئين دانه در برخي دورگ هاي آفتابگردان (Helianthus annuus L.)

به‌منظور شناسایی سازوكار‌های مقاومت به تنش كمبود آب و معرفی دورگ‌های برتر آفتابگردان، آزمایشی در سال ۱۳۹۳ در مزرعۀ‌ تحقیقاتی واقع در استان البرز، شهرستان هشتگرد به صورت كرت‌های خردشده در قالب طرح پایۀ بلوك كامل تصادفی اجرا شد. عامل اصلی شامل سطوح آبیاری (آبیاری معمولی، كمبود آب متوسط و شدید كه به ترتیب پس از 50، 100 و 150 میلی­متر تبخیر تجمعی از تشت تبخیر كلاس A انجام شد) و عامل فرعی شامل چهار دورگ آفتابگردان (فرخ، آلستار، قاسم و هایسان 25) بود. در این پژوهش غلظت قندهای محلول كل، پرولین، محتوای سبزینۀ (كلروفیل) برگ و پروتئین دانه، عملكرد دانه و روغن اندازه­گیری شد. بنا بر نتایج به‌دست‌آمده با افزایش تنش كمبود آب غلظت قندهای محلول كل، پرولین و سبزینۀ b در برگ‌ها افزایش نشان داد. مقایسۀ میانگین‌ها نشان داد دورگ آلستار بالاترین میزان كل قندهای محلول (05/176 میلی‌گرم در گرم بافت تازۀ برگ)، پرولین (43/45 میلی‌گرم در لیتر) و سبزینۀ b (52/12 میلی‌گرم در گرم بافت تازۀ برگ) را داشت. همچنین دورگ آلستار بالاترین میزان عملكرد دانه و روغن را در شرایط تنش كمبود آب میانگین به ترتیب به میزان 2121 و 956 كیلوگرم در هكتار و در شرایط تنش كمبود آب شدید به ترتیب به میزان 829 و 10/315 كیلوگرم در هكتار را به خود اختصاص داد. در شرایط آبیاری معمولی دورگ فرخ بالاترین میزان عملكرد دانه (3448 كیلوگرم) و عملكرد روغن (1672 كیلوگرم) را تولید كرد.