تاثير زمان نشاكاري و دماي پوشش گياهي بر صفات ريختي و عملكرد دانه در رقم هاي مختلف برنج

با توجه به اهمیت صفات ریختی (مورفولوژیك)، دمای پوشش گیاهی و ارتباط آن‌ها با عملكرد دانۀ رقم‌های برنج، آزمایشی به‌صورت كرت‌های خردشده در قالب طرح بلوك‌های كامل تصادفی با سه تكرار در سال‌های 1392 و 1393 در مزرعۀ پژوهشی دانشكدۀ علوم كشاورزی دانشگاه گیلان انجام گرفت. تیمارهای آزمایشی شامل سه زمان نشاكاری (15 اردیبهشت، 30 اردیبهشت و 15 خرداد) در كرت‌های اصلی و شش رقم برنج (هاشمی، سنگ جو، علی‌كاظمی، درفك، خزر و گوهر) در كرت‌های فرعی قرار گرفتند. نتایج نشان داد كه با تأخیر در زمان نشاكاری، شمار پنجه بارور در بوته در سال اول و دوم به ترتیب تا 4/6 و 1/6 پنجه بارور و شاخص سطح برگ به‌طور معناداری تا 6/1 و 51/1 به ترتیب در سال اول و دوم آزمایش و سرعت پنجه‌زنی تا 08/0 پنجه در روز كاهش یافت. نتایج نشان داد كه رقم خزر در سال اول و دوم به ترتیب با 69/2 و 11/3 درجۀ سلسیوس، بیشترین تفاوت دمای پوشش گیاهی با محیط را داشت و دمای پوشش گیاهی كمتری نسبت به محیط داشت. نتایج این پژوهش نشان داد كه با تأخیر در زمان كاشت، عملكرد دانۀ بیشتر رقم‌های برنج به‌طور معنی‌داری كاهش یافت. به نظر می‌رسد رقم خزر با حفظ شمار پنجۀ بارور در مترمربع و داشتن دمای پوشش گیاهی پایین‌تر نسبت به دیگر رقم‌های در زمان‌های نشاكاری مختلف، توانست پایداری (ثبات) عملكردی خود را در شرایط نامساعد محیطی همچون دمای میانگین بالا و دریافت كمتر دما و تابش تجمعی در طول دورۀ رشد به‌ویژه دورۀ پر شدن دانه حفظ كند.