جريان توسعه‌گرايان ليبرال و توسعه پس از انقلاب اسلامي (با تأكيد بر دولت)

The liberal development discourse and the concept of development after the Islamic Revolution (With emphasis on state)

پس از انقلاب اسلامي، جريان هاي فكري و سياسي در راستاي عملي نمودن نظريه هاي بومي، تحولات بين‌المللي و تشديد روند جهاني شدن، نسبت به گذشته به‌نحوي عميق تر و اساسي تر به مفهوم توسعه پرداختند. جريان توسعه‌گرايان ليبرال پس از انقلاب و در پي تحول فضاي گفتماني از درون جدال‌هاي فكري و سياسي دهه‌ي هفتاد سر بر‌آورد و اندك‌اندك زمينه را براي طرح مسائل نوسازي و توسعه كشور بيش از پيش فرآهم مي‌ديد. اگر بخواهيم با اتخاذ رويكردي ايجابي به فهم هر چه دقيق‌تر محتوي و بن‌مايه‌هاي فكري ـ سياسي جريان ليبرال توسعه‌گرا در ايران بپردازيم؛ به ناچار بايد به آرا و آثار محمود سريع‌القلم و موسي غني‌نژاد كه در اين جريان نقش فعال فكري‌ـ سياسي داشته‌اند، مراجعه نماييم. گفتمان توسعه‌ در اين جريان همواره مي‌كوشد تا مفاهيم اصلي چون حكومت قانون، آزادي‌خواهي، اقتصاد بازار، جهاني‌شدن، دولت حداقلي و حقوق بشر را حول دال مركزي «نوسازي ليبرالي» مفصل‌بندي نمايد. پژوهش حاضر با استفاده از الگوي تحليلي جريانگفتمان و بهره گيري از ظرفيت هاي روش جريان‌شناسي و گفتمان، مي كوشد تا نوع نگاه جريان توسعه گرايان ليبرال به گفتمان توسعه را ارزيابي نمايد. سوال اصلي مقاله حاضر اين است كه توسعه در گفتمان جريان توسعه گرايان ليبرال دستخوش چه تحولاتي شده است؟ در پاسخ به پرسش فوق مي‌توان گفت كه توسعه در گفتمان جريان توسعه گراي ليبرال با عام‌ و جهان‌شمول‌ ديدن روند نوسازي و گذار از جامعه سنتي‌ به‌ جامعه مدرن‌ و دال مركزي «نوسازي ليبرالي» بازنمايي شده است. با توجه به پژوهش حاضر، ديدگاه اين جريان در عرصه‌ي اقتصاد، سياست و فرهنگ به شكل‌گيري گفتمان توسعه‌خواهي مي‌انجامد كه در آن، آزادي اقتصادي و توسعه‌ي سياسي همبستگي شديد دارد. اگرچه آنها توسعه‌ي نهادهاي مدني سياسي را در شرايط امروز مقدم بر آزادسازي‌هاي اقتصادي مي‌دانند اما ميان اين دو ارتباط تنگاتنگي برقرار كرده و از ايده‌ي دموكراسي مطابق آزادي‌هاي فردي به‌عنوان يك ارزش سرنوشت‌ساز در اقتصاد ياد مي‌كنند. در مقوله توسعه اقتصادي عمده‌ترين خواست اين جريان، رساندن دولت به‌حد وظايف اساسي خود و رفع موانع از نظام بازار آزاد مي‌باشد.

Purpose: After the Islamic Revolution, some intellectual and political currents discussed the concept of development. In the wake of continuing discussion on development, liberal development discourse arose from the intellectual and political currents of the 70th. In this article, we want to show how the concept of development appeared, why it was rejected by some groups, and what happened to its meaning. Design/Methodology/Approach: In this regard, we can pay attention to the works of Mahmud Sariolghalam & Mouse Ghaninejad for a deeper understanding of the intellectual and political content of liberalism in Iran. Development discourse tries to articulate main concepts such as small government, freedom, market economy, and human rights. This study tries to examine the development discourse by using discourse analysis. Findings: The mail question of this article is this: What is change from the perspective of liberal development discourse?  In response to this question, it can be said: the change consist of the process of modernization and transition from traditional society to modern society. This means “liberal modernization”. The main element of liberal current is the optimization of liberal system, economic competition and a minimum role of state in domestic politics and international trade. The supporters of liberal current pay attention to change and modernization, and hold an optimistic view of new western civilization. They believe that in failure to reach development, determinant factors are domestic factors such as wrong thoughts and beliefs of Iranian culture. Originality/Value: In this article, we investigate liberal development discourse and try to establish a relationship between liberal current and development.  This current defends a systematic liberal perspective and a competitive economy. The Adherents of this current believe that the state intervention in economic activities must become very minimal.