مقايسه وضعيت دموگرافيك داوطلبان اهداي خون در مناسبت‌هاي مذهبي (تاسوعا، عاشورا و ايام قدر) با روزهاي عادي در سازمان انتقال خون شيراز از سال 1388 تا 1392

A comparative study of demographic characteristics of individuals who referred for blood donation on religious days and normal days: Five year experience on Shiraz blood transfusion center

چكيده سابقه و هدف بعضي از اهداكنندگان به دلايل مذهبي در مناسبت‌ها خون اهدا مي‌كنند. اين مطالعه به مقايسه وضعيت دموگرافيك داوطلبان اهداي خون در روزهاي مذهبي و روزهاي عادي پرداخته است. مواد و روش‌ها مطالعه مقطعي بر روي داوطلبين اهداي خوني كه در بازه زماني دو روزه تاسوعا و عاشورا و سه روزه ايام قدر سال‌هاي 1388 تا 1392 و داوطلبيني كه در همان بازه زماني يك ماه قبل از اين مناسبت‌هاي مذهبي به سازمان انتقال خون شيراز مراجعه كرده بودند انجام گرفت. وضعيت دموگرافيك اهداكنندگان و شيوع هپاتيت B ، C و HIV داوطلبان در دو بازه با هم مقايسه شد. يافته‌ها توسط آزمون مقايسه نسبت‌ها و نرم‌افزار 18 medcal مقايسه شدند. يافته‌ها تعداد مراجعين اهداي خون به طور قابل ملاحظه‌اي در تاسوعا و عاشورا نسبت به روزهاي عادي افزايش يافته بود(9659 در مقابل 9849)(4/1 برابر). شيوع هپاتيت B و C در تاسوعا و عاشورا به ترتيب كمتر از يك ماه قبل از آن بود(07/0% در مقابل 12/0%)، (01/0% در مقابل 10/0%)(001/0 p < ). شيوع عفونت‌هاي هپاتيت B و C در ايام قدر كمتر از روزهاي عادي بود(10/0% در مقابل 13/0%)(06/0% در مقابل 08/0%)(001/0 p < ). شيوع HIV در مراجعين اين ايام مذهبي و يك ماه قبل از آن صفر بود. ميزان معافيت در روزهاي مذهبي دو بازه زماني تفاوت معناداري نداشت. نتيجه گيري با توجه به بالاتر بودن تعداد داوطلبان اهدا و پايين‌تر بودن ميزان شيوع عفونت‌هاي هپاتيت B و C در اهداكنندگان مناسبت‌هاي مذهبي، جذب اهداكنندگان و فراهم نمودن امكانات اهداي خون مي‌تواند به افزايش سلامت و كفايت خون منجر شود.

Abstract Background and Objectives Religious beliefs are one of the positive motivations for blood donation. The present study aimed to compare blood donation on religious days and normal days with respect to donor pattern and safety of donors. Materials and Methods This retrospective, cross-sectional study was conducted on individuals who referred to the main centres and portable teams of Shiraz Blood Transfusion Centre, Iran for donation on two days Tasua and Ashura days and three days 19th, 21st, and 23rd of Ramadan (2009-2013) and on similar dates one month before these religious days .Afterwards, the donors’ characteristics (age, sex, marital status, and donation status), donor deferral rate, and the prevalence rates of hepatitis B, Hepatitis C, and HIV in blood donors were compared among them. The comparisons were made through proportion tests using Med Calc software (v. 8.0). Results The results revealed significant increase in the number of blood donors on Tasua and Ashra days (1.4fold). Most of the donors who referred on the religious days were male (p < 0.001). No significant difference was observed regarding marital status and donation status. The prevalence rates of hepatitis B and hepatitis C were lower in the blood donors who referred on religious days and compared to those referring on similar dates (p < 0.001). Conclusions Higher numbers of blood donors and lower prevalence rate of Hepatitis B and hepatitis C on religious day shows the importance of recruiting blood donors and providing possibilities for blood donation on these days can improve blood adequacy and blood safety.