خاستگاه هنجارها در كتب درسي روان‌شناسي باليني

هنجارها مبناي ادراك، قضاوت و هدايت افعال انسان در سطح فردي و اجتماعي است. وابستگي علمي جامعه ايران به غرب و انتقال ضمني هنجارهاي ناهمخوان ايجاب مي‌كند ذهن متخصصان و دانشجويان به خاستگاه فكري هنجارها در كتب درسيِ ترجمه شده و آسيب‌شناسي پيامدهاي انتقال آن‌ها معطوف گردد. در فضاهاي علمي نيز نياز است تأمل جدي‌تري در اين باره با هدف صيانت از هويت علمي، فرهنگي و اجتماعي به ويژه حفظ جامعه علمي ايران صورت پذيرد. هدف از تأليف مقاله حاضر پرداختن به اين مهم در روان‌شناسي باليني است. در اين راستا كتب درسي ترجمه شده و منابع مرجع مهم در روان‌شناسي باليني با تكيه بر روش تحليل محتوا به لحاظ هنجارها بررسي شده است. در اين بررسي، تمركز بر الف) خاستگاه هنجارها و ب) طبقه‌بندي آن‌ها بود. بر پايه نتايج اين تحليل، مدلي از هنجارهاي حاكم در روان‌شناسي ارائه مي‌شود كه ملاك‌هاي نابهنجاري در آن مبتني بر دو نوع هنجار است و ريشه در جريان‌هاي فكري و فلسفي در دو حوزه انديشه مغرب ‌زمين دارد. در بخش پاياني مقاله پيامدهاي هنجارهاي مكنون در كتب تخصصي روان‌شناسي باليني براي خود جوامع غرب به اختصار شرح، بررسي و نقد مي‌شود. در اين رابطه به مهم‌ترين آسيب‌هاي متعلق به دوران تجدد غرب به اختصار اشاره مي‌شود كه بر اساس ديدگاه متفكران غربي ناشي از همان هنجارهايي است كه مفاهيم نابهنجاري و بهنجاري روان‌شناسي نيز بر آن استوار است. با ارائه چند پيشنهاد با هدف ترويج فرهنگ نقد در چهارچوب كتب درسي روان‌شناسي، مقاله خاتمه مي‌يابد.