تحليل عاملي اثرات اقتصادي-اجتماعي فعاليت هاي بيومكانيكي آبخيزداري از ديد آبخيزنشينان حوزه آبخيز گوش شهرستان مشهد

ارزيابي اقتصادي و اجتماعي طرح هاي آبخيزداري، معيار مهمي براي ارزش گذاري آن ها محسوب مي شود. تحقيق پيش رو با هدف بررسي، شناخت و تحليل اثرات اجتماعي-اقتصادي عمليات آبخيزداري اجرا شده، از ديد روستائيان انجام شد. روش تحقيق براي بررسي ابعاد تئوريك موضوع به روش اسنادي و براي تكميل پرسشنامه هاي مورد نياز، به روش پيمايشي بود. جامعه آماري منتخب، 152 خانوار روستاي گوش، واقع در 60 كيلومتري شمال شهر مشهد از استان خراسان رضوي بودند كه 38 نفر از آنان، به طور تصادفي و به روش محاسبه با فرمول كوكران، انتخاب شدند. ابزار سنجش، پرسشنامه بود كه پس از تهيه، آزمون اعتبار و تائيد پايايي (0.745=α)، به صورت حضوري در محل تكميل شد. به روش تحليل عاملي و با كمك آمار توصيفي، مبتني بر نظرخواهي از مردم و نتايج حاصل از استخراج اطلاعات پرسشنامه ها، ميزان اثرگذاري اجتماعي-اقتصادي طرح هاي آبخيزداري اجرا شده، مشخص شد. در تحقيق، از مقياس ليكرت، براي آناليز و سنجش اثرات استفاده شد. نتايج حاصل از تجزيه و تحليل عاملي نشان داد كه متغير هاي تاثيرگذار اقتصادي و اجتماعي، در چهار عامل اصلي شامل: افزايش سطح اراضي باغي و كشاورزي، افزايش آبدهي قنوات، افزايش اراضي مرتعي و جلوگيري از سيل و خسارات ناشي از آن به اراضي، بروز نمود. اين چهار عامل در مجموع، بيش از 60 درصد از كل واريانس را تبيين نمودند. نتايج نهايي تحقيق نشان داد كه اجراي عمليات آبخيزداري توانسته است با كنترل سيل و تغذيه آبرفت، آبدهي قنوات را بهبود و سطح اراضي كشاورزي و باغي را افزايش دهد. همچنين، اجراي عمليات حفاظتي در مراتع، موجب بهتر شدن تراكم پوشش گياهي و افزايش سطح مراتع شده است.