واكاوي تأثير متقابل نظام اداري و ساختار قدرت در دوره امويان و مقايسه آن با عصر اول عباسي

نهاد اداري به عنوان يكي از ملزومات تداوم ساختار سياسي حكومت، در تثبيت اقتدار خلافت اموي و عباسي (عصر اول) نقش داشته است. با توجه به تكوين نظام اداري در دوره اموي و استمرار قدرت بني اميه تا حدود يك قرن و نيز تكامل اين نظام در دوره عباسي، پژوهش حاضر به واكاوي نقش، تاثير و رابطه متقابل ديوان سالاري و اقتدار سياسي در استمرار قدرت خلافت اموي و عباسي مي پردازد. يافته هاي اين پژوهش كه به شيوه توصيفي ـ تحليلي و با استفاده از مفهوم اقتدار سنتي وبر انجام شده است، نشان مي دهد كه حكومت اموي با الگوبرداري از نظام اداري امپراتوري هاي ساساني و بيزانس، مشخصات پاتريمونياليسم يافت، اما مشكلات داخلي، اختلاف هاي مذهبي و نابرابري اجتماعي از موانع عمده ارتقاي ديوانسالاري در اين دوره بود. درحالي كه حكومت عباسي با اقتدار خليفه، تقسيم وظايف، گسترش دواوين، تمركز نظام اداري و كنترل ديوانسالاران توسعه يافت؛ شيوه حكومتي اي كه وبر آن را نظام پاتريمونيال ـ بوروكراتيك ناميده است.