بررسي واكنش گياه لوبيا چيتي به مصرف روي در تعدادي از خاك هاي استان مركزي

Investigation of Bean Response to Application of Zinc in Some Soils of Markazi Province

آزمون خاك نقش مهمي در مديريت صحيح مصرف عناصر غذايي در مزرعه دارد. اين در حالي است كه آزمون ها مي بايست منطقه اي باشد تا بتواند مبناي توصيه كودي قرار گيرد. لوبيا، با سطح زير كشت وسيع در استان مركزي توليد مي-شود. در راستاي واسنجي منطقه اي و شناسايي دقيق وضعيت خاك هاي استان و با توجه به كمبود اطلاعات در زمينه حد بحراني روي قابل استفاده در خاك هاي زير كشت لوبيا، اين مطالعه به منظور تعيين حد بحراني عنصر روي انجام شد. 20 نمونه خاك با دامنه وسيع از نظر غلظت روي قابل استفاده و همچنين خصوصيات فيزيكي و شيميايي از ميان خاك هاي مزارع استان انتخاب و پس از آماده سازي در گلخانه، لوبيا چيتي (Phaseolus Vulgaris L.) در آنها كشت گرديد. آزمايش گلخانه اي در قالب طرح كاملاً تصادفي با سه تكرار به اجرا در آمد. براي بررسي پاسخ گياه لوبيا نسبت به مصرف كود روي از دو سطح 0 و 10 ميلي گرم روي در كيلوگرم خاك استفاده گرديد. نتايج نشان داد اثر نوع خاك، مصرف روي و برهمكنش آنها بر پاسخ هاي گياه معني دار بود. نتايج مقايسه ميانگين مصرف كود، تفاوت معني داري از لحاظ توليد ماده خشك، غلظت و جذب كل عنصر روي نشان داد. با روش تصويري كيت و نلسون حد بحراني روي (با روش عصاره گيري، دي تي پي ا) 8/0 ميلي گرم بر كيلوگرم خاك بدست آمد. معادله رگرسيون چند متغييره نشان داد كه تغييرات روي قابل استفاده خاك با كربن آلي و كربنات كلسيم معادل خاك ها ارتباط معني دار دارد. همچنين رشد نسبي گياه با استفاده از مقدار روي قابل استفاده خاك بطور معني داري قابل ارزيابي بود. ضريب c در معادله ميچرليخ- بري براي عنصر روي در خاك هاي مورد مطالعه 87/0 تعيين شد و حد بحراني براي دستيابي به رشد نسبي 80%، 85% و 90 درصد به ترتيب 8/0، 95/0 و 14/1 ميلي گرم در كيلو گرم خاك بدست آمد.

Soil testing has an important role in proper management of plant nutrition in the field. Recommendations based on soil testing results are regional, therefore, these tests and calibrations must be carried out for each specific climatic condition. Bean (Phaseolus vulgaris L.) is one of the most widely grown crops in Markazi province and has high nutritional value for human. Because of lack of information about zinc critical levels and regional calibration, this study was conducted in Markazi province. Twenty soil samples from different zones of the province were taken from the surface layer with wide range of soil properties and Zn concentration and were prepared for greenhouse cultivation of bean. Greenhouse experiment was conducted as complete randomized design with three replications. Treatments included two levels of zinc (0, 10 mgkg-1 soil). At the end of vegetative stage, plants were harvested and prepared for laboratory analysis. Analysis of variance results showed that effects of soil type and fertilizer were significant on dry matter weight (DMW), Zn concentration, and uptake. Interaction effects of soil and fertilizer were significant on DMW, zinc concentration, and uptake. Results of Duncan multiple range test showed that fertilizer application caused significant differences on DMW, and plant Zn concentration and uptake. Zinc critical level was determined by Cate–Nelson graphic method at 8 mg Zn kg-1 soil (DTPA extraction method). Regression equation showed that available zinc was significantly related to organic carbon content and calcium carbonate equivalent. Relative yield showed significant relation with soil available zinc. Coefficient ‘c’ in Mitscherlich–Bray equation was 0.87. Critical level of soil available zinc at 80%, 85%, and 90 % of bean relative yield was obtained as, respectively, 0.8, 0.95, and 1.14 mg Zn kg-1 soil.