تبيين تاريخي رابطه سياست ، تجارت و زيارت در حجاز (قرن اول هجري قمري)

سياست ،تجارت و زيارت در حجاز ، واژه هايي هستند كه روابط بين آن ها بروز پديده هايي را موجب شد ، كه تبيين اين روابط موضوع اصلي مقاله حاضر است . اين پژوهش با تشريح وضعيت بازار هاي عرب مقارن ظهور اسلام و اهداف و چگونگي تشكيل آن ها ، كيفيت تاثير گذاري مفاهيم سه گانه مورد نظر پژوهش در تحولات قرن اول هجري در سرزمين حجاز را مورد بررسي قرار مي دهد. مسئله اصلي اين است كه آيا مي توان بين سياست، تجارت و زيارت در حجاز رابطه اي كشف كرد كه تاثير قابل توجهي در حوادث قرن اول هجري داشته باشد؟ و در صورت اثبات ، علل اصلي چگونگي قابل تبيين هستند؟ اين پژوهش نشان داد كه عليرغم برخي مخالفتهاي اوليه مسلمين با بهره برداري هاي خاص اقتصادي و سياسي از پديده حج و زيارت، سرانجام اسلام به نوعي بر اين كاركردها صحه گذارد و عاقبت شكل ديگر زيارت اماكن مقدس يعني زيارت قبور اولياء الهي بنا بر دلايلي كه ذكر شده است خود به موضوع كشمكش تبديل گردد . علاوه بر آن خلفا خصوصا در دوره بني اميه همچون عصر جاهليت از حج به عنوان ابزاري براي پيشبرد اهداف سياسي خود سود بردند.