تاريخ‌نگاري در ايران باستان ؛ ماهيت و روش آن با توجه به رويكردهاي مختلف به مفهوم «تاريخ»

هرچند ايران باستان جايگاه امپراتوري هاي بزرگي بود كه باعث بخش عظيمي از تحولات جهان در آن زمان شد،به علت برجاي نماندن اثر سترگ تاريخي از آن دوران، برخي مورخان به اين نتيجه رسيده اند كه ايرانيان باستان فاقد هرگونه آگاهي و آثار تاريخي هستند. در اين مقاله سعي شده است برپايه شواهد، مدارك و اسناد تاريخي شامل كتيبه ها، روايت هاي مورخان يوناني- رومي، و همچنين آثار بر جاي مانده نوشتاري از ايرانيان باستان و بررسي آن ها با دستگاه ديني و فلسفي ايشان، نشان داده شود كه در ايران باستان نوعي از تاريخ نگاري وجود داشته است كه منابع تاريخي ملل ديگر صحت آن را تاييد مي كنند.اين تاريخ نگاري داراي ويژگي هاي خاصي بود كه در قالب جهان بيني و تاريخ نگري ديني، معنا و مفهوم پيدا مي كرد و رويداد هاي تاريخي و نقش انسان در تاريخ به دستاويز اين نگرش تفسير و تعبير مي شد. اين تاريخ نگاري كه در چهارچوب الهيات زردشتي تعريف مي شد، با آنچه مورخان يونان باستان از تاريخ و تاريخ نگاري درك مي كردند، يكسان نبود. اين شيوه تاريخ نگري، روايتي از انسان و جايگاهش در جهان و زمان ارائه مي داد كه با تعاريف جديد از ماهيت و جايگاه انسان، به مثابه موجودي مطلقاً تاريخي، در تضاد است؛ از اين رو نوع تاريخ نگاري آن نيز با شاخصه هاي تاريخ نويسي جديد و يك اثر تاريخي كه عنوان «علمي» بر خود دارد، متفاوت است.