بررسي و تحليل نظامه اي تاريخ گذاري وقايع در تاريخ نگاري عصر صفوي

مورخين جهت مرتب­سازي وقايع از نظام­هاي گاهشماري رايج بهره مي­گرفتند تا به وقايع خود بعد زماني بخشيده و به اصطلاح انها را تاريخگذاري كنند. الگوهاي تاريخگذاري وقايع و انگيزه­هاي پشت پرده انها مسئله تحقيق حاضر است. زمينه اين تحقيق تاريخنگاري سلسله­اي عصر صفوي است، كه در آن مي­توان سامانه­هاي مرتب­سازي وقايع را به دو دسته اصلي موضوعي و سالنگاري تقسيم كرد. نگاه ما به دنبال تحولاتي است كه در اين دوره تاريخي در شيوه­هاي تاريخگذاري رخ داده است و تاريخ­هاي موضوعي از منظر موضوع اين تحقيق تغييري رانشان نمي­دهند. پس تنها سالنگاري، كه خود به سه شاخه فرعي (عصري، چرخه­اي، جلوسي) تقسيم مي­شود محل توجه خواهد بود. در تحليل روشهاي سالنگاري خواهيم ديد كه مي­توان رابطه معناداري ميان روشهاي تاريخگذاري سالنامه­اي و مقام و موقعيت شاه در منظومه فكري جامعه صفوي يافت، يا مورد تاييد قرار داد. همانطور كه احتمالاً حجم تاريخ­هاي توليد شده در اين عصر نيز تا حدي تابع همين عامل است: يعني با مطلق شدن قدرت شاه، از تعداد و شايد نياز به تاريخنگاري كاسته مي­شود و در عوض بر آثاري داستاني كه به ستايش شاه مي­پردازند افزوده مي­شود. به اين منظور ابتدا اصولي كه مورخين صفوي براي مرتب­سازي وقايع برگزيده­اند بررسي مي­شود. سپس به معرفي روشهاي اصلي تاريخگذاري سالنگارانه در اين دوره و توزيع تاريخي آنها پرداخته مي­شود.