بررسي كارايي روش اخلال در جفت‌گيري براي كنترل خسارت كرم خراط،Zeuzera pyrina L. (Lep.: Cossidae)، در باغ‌هاي گردو

ٍEfficiency of mating disruption for controlling the leopard moth, Zeuzera pyrina L. (Lep.: Cossidae), in walnut orchards

كرم خراط، Zeuzera pyrina L. (Lep.: Cossidae)، مهم ترين آفت گردو در ايران است. كارايي روش اخلال در جفت گيري براي كنترل خسارت كرم خراط با استفاده از دو محصول تجاري با اسامي Isonet® Z وZeumat Universe® در دو استان آذربايجان شرقي و كرمان در سال 1390 مورد بررسي قرار گرفت. قبل از ظهور نخستين پروانه كرم خراط در هر هكتار 600300 عدد پخش كننده فرومون به درختان نصب گرديدند. در هر كرت سه تله فروموني براي بررسي اخلال در جهت يابي پروانه هاي نر كرم خراط قرار داده شد. عدم شكار تله هاي فروموني در قطعات آزمايشي كه در آنها روش اخلال در جفت گيري انجام شده بود مؤيد موفقيت اخلال در جفت گيري حشرات كامل آفت با اين محصولات و با تعداد پخش كننده هاي به كار رفته در قطعات آزمايشي بود. ميانگين تعداد سوراخ هاي لاروي بر روي شاخه هاي يك ساله درختان گردو در تيمارهاي Isonet® Z و Zeumat Universe® و شاهد به ترتيب در استان كرمان 03/0 ± 18/0، 02/0 ± 13/0 و 04/0 ± 45/0 و در استان آذربايجان شرقي 03/0 ± 18/0، 04/0 ± 33/0 و 07/0 ± 63/0 و مجموعاً در هر دو محل اجراي تحقيق 02/0 ± 18/0، 02/0 ± 2/0 و 04/0 ± 52/0 (خطاي معيار ± ميانگين) بود كه تفاوت معني دار در سطح 1% داشتند و نشان دهنده كارايي روش اخلال در جفت گيري به وسيله هر دو محصول تجاري در كنترل خسارت كرم خراط بود. ميزان خسارت در كرت هايي كه روش اخلال در جفت گيري انجام شده بود نسبت به شاهد 7060 درصد كاهش داشت. نتايج آزمايش نشان داد كه تكنيك اخلال در جفت گيري با تعداد 300 عدد پخش كننده هاي فرومون محصولات آزمايش شده در هكتار براي كنترل خسارت كرم خراط در باغ هاي گردو مؤثر بود.

Leopard moth, Zeuzera pyrina L. (Lep.: Cossidae), is a key pest of walnut in Iran. The efficiency of mating disruption by two commercial products including Isonet® Z and Zeumat Universe® was evaluated in 2011 in East Azerbaijan and Kerman provinces. In each hectar, 300600 pheromone dispensers for mating disruption were attached to the trees before the emergence of adults. Three pheromone traps were also installed in each plot to evaluate the orientation disruption before the adults' emergence. The pheromone traps did not capture any adult in the plots where mating disruption was performed during the experiment in both provinces while the traps caught the adults in the control plots. This result confirmed the efficiency of the used number of products for orientation disruption of the males. The averages of the number of larval entrances on the branches of plots where mating disruption was conducted by Isonet® Z, Zeumat Universe® and control were respectively 0.18 ± 0.03, 0.13 ± 0.02 and 0.45 ± 0.04 in Kerman province, 0.18 ± 0.03, 0.33 ± 0.04 and 0.63 ± 0.07 in East Azarbaiejan province and 0.18 ± 0.02, 0.2 ± 0.02 and 0.52 ± 0.04 (average ± S. E.) for the pooled data of both regions. There was a significant difference among the averages (P < 0.01).The results showed the efficiency of mating disruption technique by both products for reducing the damage of the pest even after one year. The number of larval entrances on the branches of the trees in mating disruption plots was 6070% less than control plots. The results confirmed that the mating disruption with 300 pheromone dispensers of each product is efficient for reducing the damage of the pest in the walnut orchards.