تفاوت هاي نحوي به عنوان چالشي در ترجمه ادبي؛ (مورد پژوهي: ترجمه ضمير سوم شخص مفرد در غزل هاي حافظ)

Differences in English & Persian Pronominal Systems as a Challenge in Literary Translation; Rendering the Third Person Singular Pronoun in the Translations of Hafiz’s Lyrics

منشأ بسياري از ايهام هاي جذّاب شعر حافظ، در چندگانگي تفسير هاي مربوط به تعيين مخاطب شعر اوست. مترجم ادبي موفّق كسي است كه درجه ابهام آميزي متن را در فرايند ترجمه حفظ كند. يكي از مشكلاتي كه در فرايند ترجمه رخ مي دهد، عدم تناسب ساخت هاي دستوري و ويژگي هاي صرفي و نحوي زبان مبدأ و مقصد است. اين امر در ترجمه ادبي و به‌ويژه ترجمه شعر كه گاه مبتني بر همين ويژگي هاي صوري براي خلق ابهام هاي خيال انگيز است، بيش‌ازپيش چالش برانگيز خواهد بود. با توجه به فقدان مشخصه جنس در نظام ضميري زبان فارسي، برگردان ضمير «او» كه به معشوق حافظ اشاره مي كند، در ترجمه انگليسي امري چالش‌برانگيز است، چراكه مترجم مجبور به استفاده از يكي از دو ضمير مذكّر يا مؤنّث خواهد بود كه هركدام تفسيري خاص را برمي انگيزد. اين مقاله با بررسي نمونه هايي از ترجمه شعر حافظ توسط سه مترجم، به تحليل و دسته بندي شيوه هاي ايشان در برگردان ضمير سوم شخص مفرد مي پردازد.

The translation of Persian poems necessitates the fluency of the translator in source and target languages as well as great knowledge about the delicacies of poetry and the intellectual, social and cultural background of the poet. One of the problems in the process of translation is the incompatibility of the syntactic structures and morphological and grammatical features of the two languages. The source of many of the attractive ambiguities in Hafez is the different and contradictory interpretations concerning the addressee in his poems. Persian lacks grammatical gender and the third person pronoun in Persian /?u/, which refers to the beloved of Hafez, defies translation since in English, the translator has to use either masculine or feminine pronouns, each of which provoking a different interpretation. The present study surveys samples of the translation of Hafez’s lyrics by three translators, thus analyzing and classifying different methods in the translation of this pronoun.