رويكردهاي متعارض درباره تكوين حوزه عمومي در فضاي مجازي

Conflicting Approaches About the Development of the Public Sphere in the Cyberspace

پيدايش اينترنت به‌ عنوان يك تكنولوژي نوين ارتباطي، مباحث مهم و متفاوتي را در خصوص نسبت اين تكنولوژي با حوزه عمومي به همراه داشته است. در اين مقاله سعي شد بر مبناي حوزه عمومي مورد نظر‌ هابرماس، با طرح چهار سؤال اساسي در خصوص امكان يا امتناع شكل گيري حوزه عمومي در فضاي مجازي با روش مرور سيستماتيك به مطالعه ديدگاه‌هاي مطرح شده در اين زمينه پرداخته شود. براساس اين مطالعه، در مجموع سه ديدگاه امكان، امتناع و مشروط بودن شكل‌گيري حوزه عمومي مجازي را مي‌توان از هم متمايز كرد. برآيند اين سه ديدگاه اين است كه با وجود برخي ظرفيت‌هاي فضاي مجازي براي شكل‌گيري حوزه عمومي، همچنان چالش‌هاي مهمي از جمله شكاف ديجيتال، قطبي بودن و چندپاره­گي در فضاي مجازي، ناشناس بودن، و در نهايت سست شدن پيوندهاي اجتماعي واقعي وجود دارد. همچنين مطالعه دقيق‌تر نسبت فضاي مجازي با حوزه عمومي نيازمند اجتناب از جبرگرايي تكنولوژيك و در نظر گرفتن زمينه نهادي و اجتماعي و مطالعه مقايسه‌اي در زمينه‌هاي اجتماعي و نهادي مختلف است.

The development of the Internet as a modern communication technology has raised new, important and different issues regarding the relation between this technology and the public sphere. In this paper, based on Habermaus’s theory, we have proposed four fundamental questions about the possibility and impossibility of development of the public sphere in the cyberspace in order to prepare a systematic review of the proposed theories. Based on the results of the study, it is possible to distinguish three different views toward the development of virtual public sphere: possibility, impossibility, and conditional nature of the formation of the virtual public sphere. The resultant of these three views is that despite the capacity of the cyberspace for the development of virtual public sphere, there are still important challenges such as the digital divide, polarization, cyberspace fragmentation, anonymity, and loosening of the real social ties. In addition, closer study of the relation between cyberspace and public sphere requires us to avoid technological determinism, and consider the institutional and social contexts and perform comparative studies on different social and institutional contexts