ميانجي هاي زبان فارسي؛ تحليل و بررسي زبان شناختي و تاريخي

زبان نظام بسيار گسترده اي است و در ميان هر جماعت صاحب زباني قانون ها، قواعد و نظام خاصي وجود دارد. از اين رو در مباحث صرفي، موقع ساخت واژه، مجموعه هاي كوچك براساس قواعدي خاص با هم تركيب مي شود يا موقع تجزيه، به صورت واحدهايي داراي محتوايي معنايي و صورتي صوتي، به نام «تكواژ» در مي ايد؛ اين صورت نيز بار ديگر به واحدهايي مجزا و متوالي به نام واج تجزيه مي شود، كه تعداد آنها در هر زباني معين است و ماهيت و روابط متقابل آنها هم در هر زباني با زبان ديگر تفاوت دارد. قواعد واجي در هر زباني با زبان ديگر تفاوت هاي اساسي دارد. الگوي هجايي زبان فارسي قواعد خاص خود را دارد؛ از جمله اينكه واج اول هجا هميشه صامت است، واج دوم هجا الزاما مصوت است، و اگر واج سومي داشته باشيم، حتما صامت است. از اين نكات نيز اين نتيجه حاصل مي شود كه در هجاهاي زبان فارسي، اولا ابتداي به مصوت نداريم، ثانياً دو مصوت نمي تواند در كنار هم قرار بگيرد. اگر در زنجيره گفتار دو مصوت كنار هم قرار گيرند، براي تسهيل تلفظ، يك صامت زايد ميان آن دو ظاهر مي شود كه آن را «صامت ميانجي» مي نامند. اين جستار در پي آن است كه معلوم كند درشرايط مختلف، كدام صامت به عنوان ميانجي ظاهر مي شود و آيا اين صامت چيزي است كه از خارج آمده و يا در اصل تاريخي كلمه، وجود داشته و طي فرايندهاي واجي حذف شده است و در صورت لزوم به جايگاه اصلي خود باز مي گردد.