مدل‌يابيِ ساختاري تفسيري از عوامل مؤثر بر بدبينيِ سازماني

Interpretive structural modeling of effective factors on business cynicism

بدبيني سازماني يكي از مهم‌ترين پديده‌هاي قرن حاضر در مشكلات سازماني است. عوامل زيادي در پيدايش اين بدبيني در سازمان مؤثرند.پژوهش‌هاي فراواني درزمينه بدبيني سازماني و عوامل مؤثر بر آن انجام شده است، اما تاكنون پژوهش جامعي كه در بر گيرندۀ كل اين عوامل و شناسايي ارتباط بين آنها باشد، ارائه نشده است. هدف از اين پژوهش، شناسايي عوامل مؤثر بر بدبيني سازماني و طراحي مدلي در رابطه با ارتباطات بين آنها است. پژوهش حاضر، نوعي پژوهش‌ آميختۀ اكتشافي و شامل دو بخش كيفي و كيفيكمّي است. در بخش كيفي، ابتدا با بررسي ادبيات در زمينۀ بدبيني سازماني و با استفاده از روش فراتركيب عوامل مؤثر بر بدبيني در سازمان‌ها (9 عامل) شناسايي شد و در سه دسته عوامل شخصيتي و فردي(عوامل مربوط به شخصيت و عوامل فردي و رواني)، عوامل سازماني (جو سازماني بد، بدبيني نسبت به تغييرات سازماني، درك بي‌عدالتي، عملكرد ضعيف و درك منفي از اقدامات مديريت) و عوامل شغلي دسته‌بندي شدند. در گام بعد، با استفاده از روش تحليلي مدل‌سازي ساختاري تفسيري، روابط بين اين عوامل تعيين و به ‌صورت يكپارچه تحليل شد. در بخش مدل‌سازي از پرسشنامه به ‌منظور استفاده از نظرات 15 خبرۀ رفتار سازماني استفاده شد؛ اين خبرگان به‌ صورت گلوله برفي انتخاب شدند. نتايج حاصل از اين پژوهش، منجر به دسته‌بندي عوامل مؤثر بر بدبيني سازماني و طراحي مدل از اين عوامل شد. مدل نشان‌دهندۀ عوامل و نحوۀ ارتباط و تعامل اين عوامل است. در نهايت، به تفسير مدل، تجزيه و تحليل سطوح مدل و ارتباطات بين ابعاد پرداخته شد و راهكارهايي در زمينۀ جلوگيري از بروز اين پديده در سازمان‌ها ارائه شد.

Business cynicism is one of the important phenomenon’s of business difficulties in present century. Many factors are effective in appearance of cynicism in businesses. In field of business cynicism and its effective factor, lots of studies have been accomplished but there is no comprehensive research that included all of these factors and finding the relationship between them. The aim of this research is recognition of effective factors on business cynicism and designing a model related to their relationship. The research is a mixed exploratory research including two stages: qualitative and quantitativequalitative. In qualitative stage, first of all, effective factors on business cynicism (9 factors) were recognized by studying the literature of business cynicism and also using metacombination method. The factors were classified in three categories of personal and individual factors (factors related to personality and individual and mental factors), organizational factors (bad organizational atmosphere, cynicism to organizational changes, injustice perception, poor performance and negative perception of managerial acts) and occupational factors. At the next step, the relationship between these factors was determined by interpretivestructural modeling and was analyzed integratedly. In the modeling stage, a questionnaire was used to get the idea of 15 experts of organizational behavior. Those were selected by snowball method. Results led to classification of effective factors on business cynicism and design a model out of the factors. The model shows the factors and the relationship and communication between them. At the end, interpretation of the model, analysis of model's levels and relationship between dimensions were done and solutions were suggested to prevent appearing of this phenomenon in organizations.