رابطه سيستم‌هاي مغزي بازداري و فعال‌سازي رفتاري (BIS/BAS) با سبك‌هاي تصميم‌گيري: نقش تعديل‌كننده دست‌برتري

The Relationship between the Brain Behavioral Inhibition and Activation Systems (BIS/BAS) with Decision Making Styles: The Moderating Effect of Handedness

مقدمه: طبق مطالعات، عوامل زيستي و درون‌زاد مي‌توانند فرآيندهاي شناختي را تحت تاثير قرار دهند. هدف اين پژوهش بررسي ارتباط سبك‌هاي تصميم‌گيري با سيستم‌هاي بازداري و فعال‌سازي رفتاري و دست‌برتري بود. روش: پژوهش حاضر يك مطالعه توصيفي ـ همبستگي به شيوه رگرسيون است. شركت‌كنندگان پژوهش، 269 دانشجو بودند كه به روش تصادفي چندمرحله‌اي از دانشگاه‌هاي پيام ‌نور مراكز بناب و تبريز انتخاب شدند و پرسشنامه سبك‌هاي تصميم‌گيري اسكات و بروس، پرسشنامه سيستم‌هاي مغزي بازداري و فعال‌سازي رفتاري(BAS/BIS) كارور و وايت و پرسشنامه دست‌برتري ادينبورگ در مورد آنان اجرا شد. داده‌ها با روش همبستگي گشتاوري پيرسون، تحليل رگرسيون چندگانه استاندارد و تحليل رگرسيون تعديلي تجزيه‌وتحليل شدند. يافته‌ها: نتايج نشان داد دست‌برتري با سيستم‌هاي مغزي بازداري و فعال‌سازي رفتاري و سبك تصميم‌گيري اجتنابي رابطه دارد. سيستم بازداري رفتاري باهمه سبك‌هاي تصميم‌گيري و سيستم فعال‌سازي رفتاري به‌غيراز سبك وابسته با هر سه نوع سبك تصميم‌گيري؛ اجتنابي، منطقي و شهودي، رابطه معناداري داشت و هردو سيستم مغزي رفتاري، قادر به پيش‌بيني سبك‌هاي تصميم‌گيري بودند. همچنين، انجام تحليل رگرسيون تعديلي، نقش تعديل‌كنندگي دست‌برتري در ميانجي‌گري ارتباط بين سيستم بازداري رفتاري (BIS) و سبك تصميم‌گيري اجتنابي را تاييد كرد. نتيجه‌گيري: درمجموع، نتايج پژوهش حاضر تاييدي است بر اينكه فرآيندهاي شناختي مانند تصميم‌گيري، تحت تاثير مستقيم و غيرمستقيم عوامل زيستي و درون‌زاد از قبيل سيستم‌هاي مغزي ـ رفتاري و برتري نيمكره‌اي مي‌باشند

Introduction: According to the studies, biological and endogenous factors can affect cognitive processes. The aim of the present research was to study the relationship between decision-making styles with the brain behavioral inhibition and activation systems and handedness. Method: The present study was descriptive correlational research with regression analysis. The participants included 269 university students selected from Bonab and Tabriz Payame Noor Universities via multistage random sampling. They completed the decision-making styles questionnaire of Scott and Bruce (1995), the brain behavioral inhibition and activation systems (BIS/BAS) questionnaire of Carver and White (1994), and Edinburgh’s handedness questionnaire. Data were analyzed by Pearson’s product-moment correlation, standard multiple regression analysis, and moderated regression analysis. Findings: The results indicated that there is a relationship between handedness with brain behavioral inhibition and activation systems, and avoidant decision-making style. There was a significant relationship between behavioral inhibition system with all types of decision-making styles, and between behavioral activation system with all three types of avoidant, rational, and intuitive decision-making style except dependent style; and both brain behavioral systems were able to predict the decision making styles. Besides, moderated regression analysis verified the moderating effect of handedness in mediating the relation between behavioral inhibition system (BIS) and avoidant decision-making style. Conclusion: Overall, the results of the study confirm that cognitive processes, like decision-making, are directly or indirectly influenced by endogenous and biological factors such as brain behavioral systems and hemisphere superiority.