ارزيابي اقتصادي پياده سازي بستر فني بازار آب كشاورزي، مطالعه موردي: بخشي از شبكه آبياري مهيار

يكي از كارآمدترين و موثرترين راهكارهاي موجود براي مديريت تقاضاي آب توجه به جنبه هاي اقتصادي از جمله بازار هاي آب است. پس از برقراري ساختارهاي اجتماعي و قانوني، براي ورود متقاضيان به بازار آب، فراهم شدن بسترهاي فني مناسب نيز ضروري به نظر مي رسد. به همين دليل در اين مقاله، به پياده سازي بستر هاي فني در راستاي تشكيل بازار آب در پنج مزرعه هم جوار شبكه آبياري مهيار واقع در حوضه آبريز زاينده رود پرداخته مي شود. به اين ترتيب كه با تدوين يك مدل بهينه سازي، الگوي كشت جديد و ميزان حجم تبادلي بين مزارع از روش هاي فني مختلف در هر ماه تعيين گرديد. تابع هدف شامل حداكثرسازي سود كشاورزان و محدوديت ها شامل محدوديت آب، زمين و سرمايه مي باشد. جهت بررسي روش هاي مختلف فني انتقال آب زيرزميني، هزينه هاي مرتبط با دو روش انتقال با پمپاژ سطحي و استخراج از آبخوان مشترك در مدل وارد شد. مدل مذكور در شرايط خشكسالي پياده سازي و اجرا شد. در اين شرايط آب سطحي از حقابه قانوني كشاورزان كسر مي شود. نتايج مطالعه نشان دادند كه بازده برنامه اي كشاورزان پس از ايجاد بازار به ميزان 28درصد نسبت به حالت پايه افزايش مي يابد. هم چنين حجم آب مبادله شده در بازار 47 درصد از حجم آب مصرفي است كه نشان دهنده مشاركت بالاي كشاورزان در بازار، جهت تخصيص بهينه تر آب است.