بررسي ارتباط بين فاصله گوساله‌زايي با صفات اقتصادي گاوهاي شيري در تلقيح‌هاي مختلف با استفاده از شبكه عصبي مصنوعي

سابقه و هدف: فاصله گوساله‌زایی از جمله صفاتی است كه به میزان قابل توجهی تحت تأثیر اثرات محیطی و مدیریتی قرار می‏گیرد. استفاده از الگوریتم‌های هوشمند روش‌های یادگیری ماشین در بررسی سامانه‌های پیچیده رو به افزایش است و این روش‌ها نیز می‌تواند رهیافت مناسبی برای تحلیل داده‌های صنعت گاوشیری به حساب آیند. شبكه‌های عصبی مصنوعی بخشی از هوش مصنوعی بوده و معمولاً از این الگوریتم‌ها بهره می‌جویند. هدف از انجام این مطالعه بررسی ارتباط بین صفات تولیدی و تولید‌مثلی با فاصله گوساله‌زایی در تلقیح‌های متفاوت بود. چنین فرض گردید كه استخراج این ارتباط می‌تواند در مدیریت بهتر این صفت نقش بهتری ایفا كند. مواد و روش‏ها: در این مطالعه، از داده‌های تولیدی و تولیدمثلی شركت كشت و دامداری فكا وابسته به شركت تعاونی وحدت گاوداران اصفهان استفاده شد. داده‌های مربوط به فاصله‌ی گوساله‌زایی (روز)، طول دوره‌ی خشكی (روز)، تعداد تلقیح، كل شیر تولیدی (كیلوگرم)، كل چربی تولیدی (كیلوگرم)، كل پروتئین تولیدی (كیلوگرم)، روزهای شیردهی (روز)، شیر تصحیح شده (كیلوگرم)، چربی تصحیح شده (كیلوگرم)، پروتئین تصحیح شده (كیلوگرم) مورد بررسی قرار گرفت. داده‌ها مربوط به 15465 رأس گاو بود كه تاریخ زایش آن‌ها در بازه بین سال‌های 1368 تا 1393 قرار داشت. جهت كاهش ابعاد داده‌های مورد استفاده در آموزش شبكه عصبی مصنوعی از دو رویكرد حذف همبستگی بالا و تحلیل مؤلفه اصلی استفاده شد. سپس به ازای هر تلقیح، یك شبكه عصبی آموزش داده شد. برای بررسی كارایی شبكه عصبی از معیارهای ضریب تعیین و جذر میانگین مربعات خطا استفاده شد. میزان رابطه‌ی خطی و غیرخطی بین متغیرهای ورودی با فاصله گوساله‌زایی نیز با معیار ضریب اطلاعات بیشین بررسی گردید.. یافته‏ها: مقادیر مشابه معیارهای ضریب تعیین و جذر میانگین مربعات خطا حاصل از شبكه عصبی مصنوعی نشان داد كه ارتباط بین متغیرهای ورودی و فاصله گوساله‌زایی در تلقیح‌های مختلف از روند تقریباً یكسانی پیروی می‌كند. مقادیر بزرگتر جذر میانگین مربعات خطا حاصل از رویكرد تحلیل مولفه اصلی نسبت به رویكرد حذف همبستگی بالا نشان داد كه استفاده از رویكرد حذف همبستگی بالا مناسبتر می‌باشد. معیار ضریب اطلاعات بیشین روند تقریباً یكسانی در میزان رابطه‌ی خطی و غیرخطی متغیرهای مختلف و فاصله گوساله‌زایی در تلقیح‌های مختلف نشان داد. در این راستا روزهای شیردهی و تولید شیر بیشترین ارتباط را با فاصله گوساله‌زایی داشتند. نتیجه‌گیری كلی: نتایج نشان داد كه معیارهای ضریب تعیین و جذر میانگین مربعات خطا در تلقیح‌های مختلف تقریباً یكسان هستند. از اینرو نباید انتظار داشت كه رابطه بین متغیرهای ورودی به كار رفته در این تحقیق با فاصله گوساله‌زایی در تلقیح‌های مختلف متفاوت باشد. بر اساس نتایج این مطالعه مشخص گردید كه متغیرهای به كار رفته در این مطالعه پیش‏بینی خوبی از فاصله گوساله‌زایی را نشان می‌دهند. همچنین می‌توان چنین استنباط كرد كه شرایط محیطی – مدیریتی در تلقیح‌های مختلف اثر ناچیزی روی ارتباط بین فاصله گوساله‌زایی و سایر متغیرها داشته است.