واكاوي ظرفيت‌هاي نمايشي منطق الطير عطاربا رويكرد بررسي و مقايسه ي اقتباس هاي داخلي و خارجي از اين اثر براي تاتر

Analysis of Presentation Capabilities and Comparative Study of Domestic and Foreign Adaptations in Attar’s Manteq-o-Teyr

منطق الطير عطار نيشابوري، جزء معدود آثاري است كه در دهه هاي اخير با اقبال غربيان مواجه شده و بارها با تعريف خاص آن ها از عرفان، بر روي صحنه هاي نمايش كشورهاي جهان، به اجرا درآمده است. در اين مقاله، سعي بر آن است تا ضمن بررسي پيشينه ي منظومه ي منطق الطير، به روش توصيفي تحليلي، به مقايسه ي اقتباس نويسندگان خارجي كه در رأس آن ها ژانكلود كرير است و نويسندگان ايراني از اين اثر عرفاني بپردازيم و نقاط قوت و ضعف نمايشنامه هاي اقتباسي آن ها را بر اساس جنبه ها و ظرفيت هاي نمايشي اين منظومه بررسي كنيم. نتايج تحقيق نشان مي دهد اگرچه در ساحت ساختار، نوآوري و در هم شكستن قوانين ساختاري تآتر و بهره گيري از ساختار برشتي، كه به روايت پردازي منطق الطير بسيار نزديك است، در تلفيق با ساختار ارسطويي توانسته است تآتر كرير را در مقايسه با اقتباس هاي وطني، برجسته سازد، ولي از نظر مضمون و محتوا تفاوت بسياري بين منطق الطير و اقتباس هاي آن، به ويژه اقتباس كرير، وجود دارد كه همين خلأ، اين اثر را شايسته ي توجه بيشتر و اقتباس هاي جدي تر و مؤثرتري ساخته است. اقتباس هايي كه علاوه بر به كارگيري ساختارهاي جديد نمايشي، بيانگر انديشه هاي عطار و روح عرفان اسلامي اثر نيز باشد.

Attarrsquo s ManteqoTeyr (Conference of the Birds) is one of the few works which has found favor with the West in recent decades and, with their special definition of mysticism, has frequently been performed in drama scenes all over the world. In this article, while reviewing the origins of ManteqoTeyr, I will compare the adaptations of this mystical poem by authors from outside Iran, Especially JeanClaude Carriegrave re, with authors from inside of Iran, using descriptiveanalytic method. In comparing such adaptations, I will evaluate their strong and weak points based on presentation capabilities and aspects of this poem. The results indicate that by structure, innovation and deconstructing the structural rules of theater and its use of Brecht structure, very close to the narration of ManteqoTeyr, in collation with Aristotelian structure, this adaptation has been able to distinguish Carriegrave re theater from the domestic adaptations there are, though, many differences between ManteqoTeyr and its adaptations, especially Carriegrave re adaptation, in terms of theme and content. This same gap shows that this work deserves more attention and more serious and effective adaptations. Adaptations, which are indicative of Attarrsquo s thoughts and the Islamic mystical soul of the poem, while applying new theatrical structures as well.