طراحي و پياده سازي يك سيستم يكپارچه مدل سازي تغيير كاربري اراضي شهري

در دهه های اخیر افزایش جمعیت و رشد شهر و شهرنشینی موجب افزایش اهمیت زمین و لزوم مدیریت كاربری آن شده است. نتایج رشد شهر در مسائل اجتماعی و محیطی مثل از بین رفتن زمین‌های كشاورزی، رشد ناموزون شهرها و افزایش ترافیك دیده می‌شود. با توجه به پیچیدگی و پویایی محیط شهری و لزوم هدفمند نمودن تغییرات كاربری اراضی، تلفیق GIS و PSS در قالب سیستم‌های حامی برنامه‌ریزی مكانی (SPSS) اجتناب ناپذیر می‌باشد. هدف از انجام این تحقیق، توسعه یك سیستم حامی برنامه ریزی مكانی برای مدلسازی تغییر كاربری اراضی شهری (ULCMS) می‌باشد، به صورتی كه برنامه‌ریزان بتوانند به نحو مناسبی دانش كارشناسی را در قالب معیارها و وزن‌های مورد نظر وارد كرده و تاثیر آنها را در نتایج كار ملاحظه نمایند. سیستم توسعه داده شده شامل ابزارهای ارزیابی تناسب زمین، محاسبه مساحت مورد نیاز كاربری‌ها و تغییر كاربری اراضی می‌باشد. در این راستا، از مدل‌های دسترسی، مدل‌های همسایگی، روش‌های تصمیم‌گیری چند معیاره، عملگرهای فازی، رگرسیون خطی، مدل ماكزیمم پتانسیل و بهینه سازی سلسله مراتبی استفاده شده است. ارزیابی عملی سیستم برای سنجش تغییر كاربری‌های مسكونی، تجاری، صنعتی، زراعی و خدماتی برای سال 1395 و 1390 در شهر شیراز انجام گرفت. نتیجه این امر نشان می‌دهد كه ULCMS به فهم بهتر كاربران، نمایش پیچیدگی سیستم كاربری اراضی و توسعه و بهبود استراتژی‌های مدیریت كاربری اراضی كمك می‌كند تا تعادل بهتری بین گسترش شهری و حفاظت محیطی ایجاد كند.