بازنگري برنامه ادغام سلامت روان در مراقبت هاي بهداشتي اوليه و برنامه پزشك خانواده

هدف: سلامت روان در ايران فراز و نشيب­هاي زيادي را گذرانده است. ادغام بهداشت روان در مراقبت­هاي بهداشتي اوليه با ايجاد دسترسي بخصوص در روستاها، نتايج قابل توجهي داشته است. با گذشت نزديك به سه دهه از اجراي برنامه ادغام ، با توجه به تغييرات جمعيتي، نيازها و اولويت­ها تغيير كرده است و در ارزشيابي­هاي انجام شده، بازنگري آن ضروري بيان شده است. با توجه به اجرا و گسترش برنامه پزشك خانواده، و به منظور بهبود خدمات اوليه سلامت روان در چارچوب آن، بازنگري برنامه جاري مد نظر قرار گرفت. اين مقاله به معرفي اهداف و راهبردها و اقدامات لازم تنظيم شده در اين بازنگري مي­پردازد. روش: در طرح «بازنگري برنامه ادغام سلامت روان در مراقبت­هاي بهداشتي اوليه و برنامه پزشك خانواده» تركيبي از مطالعات مروري و روش هاي كيفي استفاده شد و منابع، تجارب و اسناد معتبر در دنيا و كشور مرور شد. از بحث گروهي و پانل خبرگان و روش دلفي براي تعيين نارسايي­ها، اهداف و راهكارها و رسيدن به اجماع استفاده شد. يافته­ها: ارزش­هاي مورد نظر برنامه در چند محور و با تعيين اهداف كلي شكل گرفت و براي دستيابي به اين اهداف راهكارهايي در حيطه­هاي مختلف شامل: ارايه خدمت، آموزش، نظام اطلاعات و ارزشيابي، جلب مشاركت، تدارك داروهاي اساسي، بهبود كيفيت و مسائل مالي و اداري طراحي شد و براي هر راهكار، اهداف و اقدامات لازم مشخص گرديد. نتيجه گيري: در ارايه خدمات، علاوه بر افزايش پوشش، خدمات بايد بيشتر جامعه نگر شوند و خدمات روانشناختي و ارتقاي سلامت روان با دستورالعمل هاي مشخص در نظام ارايه خدمات استقرار يابند و به تمركز برنامه بايد از گسترش پوشش خدمات به سمت ارتقاء سوق پيدا كند. تقويت نظام جمع آوري اطلاعات با هدف تحقيقات كاربردي، و ايجاد نظامي براي حمايت از بيماران دچار اختلال­هاي مزمن شديد و مراقبان آن­ها، بايد مد نظر قرار گيرد و تامين نيروي انساني توانمند و مشاركت سازمان­ها، ارايه دهندگان خدمات و دريافت كنندگان آن مورد توجه قرار گيرد و شاخص رضايت دريافت كنندگان خدمات براي بهبود كيفيت به كار گرفته شود. اجراي راهكارها و مداخلات سلامت روان با حفظ نقاط قوت برنامه­هاي قبلي در بستر برنامه پزشك خانواده و در هر بستر ديگر، براي ارايه مراقبت­هاي بهداشت روان، با تغييرات جزيي قابل اجرا است كه وجود اراده لازم در تصميم گيرندگان و جديت و ثبات در تامين منابع لازم براي اجراي برنامه لازمه آن است.