بررسي هدررفت خاك در كرت‌هاي كوچك حاوي خاك‌هاي با بافت مختلف در رخدادهاي پياپي باران شبيه سازي شده

Investigation of Soil loss from Small Plots with Different Soil Textures in Sequential Simulated Rainfall Events

آگاهي از تغييرات خصوصيات خاك از رخدادي به رخداد ديگر، براي تعيين دوره هاي بحراني حساسيت خاك به فرآيندهاي فرسايش حائز اهميت است. اين پژوهش به منظور بررسي هدررفت خاك در رخدادهاي پياپي باران در استان زنجان انجام گرفت. پس از شناسايي 10 كلاس بافتي، نمونه هاي خاك ها در سه تكرار به كرت هايي كوچك (60 سانتي متر times;80 سانتي متر) به عمق 20 سانتي متر در زميني با شيب 8 درصد منتقل شدند. كرت ها در معرض 10 رخداد باران شبيه سازي شده با شدت 55 ميلي متر بر ساعت و مدت 30 دقيقه با فاصله پنج روز قرار گرفتند. در مجموع 300 رخداد باران بر كرت ها اعمال شد. نتايج نشان داد كه رطوبت نگهداشته شده، توليد روان آب و هدررفت خاك تحت تأثير معني دار رخداد باران قرار گرفتند (001/0P ). افزايش رطوبت خاك و در نتيجه كاهش ظرفيت نفوذ، عامل اصلي افزايش توليد روان آب و هدررفت خاك در رخدادهاي پياپي باران بود به طوري كه حدود 84 درصد از تغييرات هدررفت خاك طي رخدادهاي باران براساس رطوبت پيشين خاك قابل بيان بود. پس از رخداد پنجم به دليل رسيدن رطوبت خاك به حد ظرفيت نگهداري آب، تغييرات چشمگيري در نفوذپذيري و توليد روان آب مشاهده نگرديد. با اين حال، هدر رفت خاك پس از رخداد پنجم به دليل وجود ذرات فرسايش پذير بيشتر در سطح خاك و در نتيجه افزايش غلظت جريان هاي سطحي، همچنان الگويي افزايشي نشان داد.

Knowledge of variation in soil properties from each event to another is very important for the determination of critical periods during which soil is susceptible to erosion processes. This study was carried out to investigate soil loss in sequential rainfall events in Zanjan Province. Toward this, ten soil textures samples were taken and were transported to small plots (60 cmtimes;80cm) with 20cm depth) on a 8% slope land at three replications. The plots were exposed to ten simulated rainfalls with an intensity of 55 mm h1 for 30min and 5day intervals. A total of 300 simulated rainfall trials were carried out at the plots.nbsp; Results indicated that soil moisture, runoff production and soil loss were significantly affected by rainfall events (P 0.001). Increasing soil moisture and consequently decreasing soil infiltration capacity were the most crucial element in increasing runoff production and soil loss in the sequential rainfall events, in a way that about 84% of soil loss variation in the rainfall events could be explained based on antecedent soil moisture. After the fifths rainfall event, no significant differencesnbsp; was found in soil infiltration capacity as well as runoff production because of soil moisture reaching to the waterholding capacity. Nevertheless, an increasing trend was observed in soil loss after fifth event which could associate with presence of more erodible soil particles on the surface and consequently increasing the concentration of surface flows.