كاني‌شناسي،‌ ژيوشيمي و خاستگاه نهشته بوكسيت رسي شيرين آباد،‌ جنوب شرق گرگان

Mineralogy, geochemistry and genesis of the Shirinabad clay-bauxite deposit, south-east of Gorgan

نهشته بوكسيت رسي شيرين آباد با ضخامت حدود 8 متر و طول 1 كيلومتر در 60 كيلومتري جنوب شرق گرگان واقع شده ‌است. نهشته شيرين آباد به شكل يك افق چينه‌سان بين سنگ آهك هاي دولوميتي اليكا و شيل و ماسه سنگ هاي سازند شمشك قرار دارد. مرز زيرين اين افق به طور عمده موجي است،‌ در حالي كه مرز بالايي آن با شيل و ماسه‌سنگ هاي فراديواره هم ساز و شارپ است. سنگ هاي درون اين افق، بافت هاي پليتومورفيك،‌ ريزدانه‌اي،‌ اووييدي و پيزوييدي را نشان مي دهند. تجزيه وتحليل هاي بافتي، دو خاستگاه برجازا و نابرجازا را براي نهشته شيرين آباد نشان مي دهد. اين نهشته كه داراي منطقه‌بندي دروني است و به چهار واحد مجزا قابل تفكيك است، به طور عمده از كايولينيت، آناتاز، روتيل، بوهميت، هماتيت،‌ گوتيت و برتيرين تشكيل شده ‌است. بر اساس داده‌هاي زمين‌شيميايي،‌ نهشته شيرين آباد محصول دگرساني و هوازدگي سنگ‌هايي با تركيب بازالت است. تلفيق داده هاي كاني شناسي و ژيو شيميايي نشان مي‌دهد كه اين نهشته در طي دو مرحله تشكيل شده است. ابتدا، مواد بوكسيتي و كاني هاي رسي بر اثر فرآيندهاي بوكسيت‌زايي درجازا از بازالت‌هاي قليايي تشكيل شده اند. سپس، اين مواد به حفرات كارستي انتقال يافته و نهشته بوكسيت رسي شيرين آباد را پديد آورده‌اند.

The Shirinabad clay-bauxite deposit with more than 1 km long and about 8 m in thickness is located in 60 km south-east of Gorgan. The Shirinabad deposit has been developed as a stratiform horizon along the contact zone of Triassic dolomitic limestones and Jurassic shales and sandstones. The basal contact zone of the horizon is mainly undulatory, whereas the upper contact zone is concordant with the hanging-wall shales and sandstones. The rocks within the horizon show pelitomorphic, microgranular, oolitic and pisolitic textures. Textural analysis indicates both allochthonous and autochtonous origins for the Shirinabad deposit. Based on textural and mineralogical evidences the deposit can be divided into four distinct units. Kaolinite, anatase, routile, bohemite, hematite, goethite and berthierine are the principal constituents. From geochemical data, it is concluded that the Shirinabad deposit probably originated from basaltic volcanic rocks. Combination of mineralogical and geochemical data shows that the Shirinabad deposit formed in two stages. First, bauxite materials and clay minerals were developed as authigenic bauxitization processes of alkaline basaltic parent rock. Then, these materials were transported to karst depressions and formed the Shirinabad clay-bauxite deposit. Keywords: Clay-bauxite, Textural analyses, Shirinabad Gorgan, Mineralogy, Geochemsitry.